1046. Gruzja

od: Eto

Szatili to unikalny zabytek ludowej kultury pochodzący z głębokiego średniowiecza (ok. XII w.). Jest to doskonale zachowana wieś-twierdza, która wznosi się w wąwozie rzeki Argun, zaledwie 4 km od granicy z Czeczenią.
Zabytkowy zespół składa się około 60 wież, które łączą się ścianami lub pomostami. Baszty stojące na zewnątrz często posiadają drewniane balkony. Całość tworzy zwartą, widowiskową fortecę. Wiele uroku Szatili zawdzięcza swemu wyjątkowemu położeniu. Ze względów obronnych zbudowano ją w widłach rzeki Argun i rwącego potoku, który wpada do niej dokładnie u podnóża szatilskiej budowli. Warownia stoi na wyniosłej skale, która oparła się niszczycielskiej sile wody, z kolei od tyłu Szatili zabezpieczają stoki pobliskiego pasma górskiego.
Ciekawostką są tajemnicze petroglify, które miejscami zdobią bloki kamienia użyte do budowy Szatili. Najczęściej są to prymitywne rysunki ludzi i zwierząt oraz formy geometryczne. Obecnie szatilskie baszty są w doskonałym stanie - wewnątrz znajduje się świeże, drewniane wykończenie, zaś od zacieków chronią nowe dachy. Każda z rodowych wież należy do rodzin, które mają urządzić w nich pokoje gościnne dla turystów (mieszkańcy wsi żyją w „europejskich” domach zbudowanych w pobliżu). W 2004 r. działał jeden taki rodzinny hotel oferujący nocleg w przyzwoitych warunkach i nawet ciepłą wodę za 30 dolarów od osoby.

1045. Rosja

od: Elena

Kiży (ros. Кижи) to wyspa na jeziorze Onega, w Karelii, w rejonie miedwieżjegorskim, w północnej Rosji, na której znajduje się kompleks drewnianych kościołów, kaplic i domów. Kiży to jedno z najpopularniejszych wśród turystów miejsc Rosji, została wpisana również na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Wyspa Kiży ma długość ok. 7 km i szerokość 0,5 km. Jest otoczona przez ok. 5000 mniejszych wysepek (wielkości ok. 2x2 m), jak również nieco większych, o długości do 35 m. W XVI wieku wyspa stała się lokalnym centrum i zjednoczyła ok. 100 okolicznych wsi.
Cerkiew Przemienienia Pańskiego została zbudowana w 1714 roku i jest najbardziej wyróżniającym się zabytkiem zespołu architektonicznego Kiży. Jest to zabytek znaczenia międzynarodowego, wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO i na listę dziedzictwa kulturalnego Federacji Rosyjskiej. Wzorem dla cerkwi Przemienienia Pańskiego była cerkiew opieki Najświętszej Bogurodzicy z 1708 roku, znajdująca się we wsi Anchimowo w obwodzie wołogodzkim.

1044. Polska

od: Justyna

I wojnę światową pałac Branickich w Białymstoku przetrwał bez większych zniszczeń. Mieścił się tu między innymi szpital polowy. Po wojnie pałac był siedzibą urzędu wojewódzkiego i rezydencją wojewody. Przez krótki okres podczas wojny polsko-bolszewickiej pałac był także siedzibą Tymczasowego Komitetu Rewolucyjnego Polski.
W 1944 roku pałac został w 70 procentach zburzony przez wycofujących się Niemców. Dużą część z tego, co pozostało, zniszczyła w tym samym roku Armia Czerwona. Pałac odbudowano w latach 1946-1960 pod kierunkiem Stanisława Bukowskiego, nawiązując do stanu z XVIII wieku. Pośpiech, z jakim przeprowadzono prace, nie pozwolił jednak na zebranie pełnej dokumentacji, rekonstrukcja wnętrz jest więc niezbyt wierna. I tak na przykład sala konferencyjna zyskała zieloną tonację, mimo, że oryginalnie była biała z bogatymi złoceniami. Do 1990 roku odbudowano Pawilon Toskański i kaplicę pałacową z kopułą i kopiami prac Augustyna Mirysa. We wrześniu 2006 roku, po 200 latach przywrócono na bramie pałacowej herb Branickich Gryf.
Aktualnie trwają prace rekonstrukcyjne ogrodów barokowych, by przywrócić je do stanu z XVIII wieku. W tym celu przeprowadzono prace archeologiczne i badania dawnych planów i opisów z epoki. Rekonstrukcja ogrodów ma trwać do 2012 roku. Planowane jest odbudowanie Pawilonu Chińskiego, Pawilonu pod Orłem, Bramy do Zwierzyńca Jeleni, a także wycięcie wysokich drzew znajdujących się wzdłuż południowo-wschodniego boku ogrodów i odtworzenie tam bosketów.
Obecnie w pałacu ma siedzibę rektorat Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku.

1043. Chorwacja

Po upadku Austro-Węgier i zakończeniu I wojny światowej większość Dalmacji została przyłączona do Królestwa SHS (późniejszej Jugosławii), choć pretensje do jej terytorium miały też Włochy – ostatecznie w ich rękach znalazło się największe miasto Dalmacji, Zadar. To jednak nie usatysfakcjonowało Włochów, którzy w okresie międzywojennym nadal zgłaszali pretensje do pozostałej części Dalmacji, a swoje roszczenia zrealizowały podczas II wojny światowej. Wówczas do Włoch przyłączona została większość Dalmacji (jej północno-zachodnia część ze Splitem oraz Boka Kotorska), a mniejsza część przypadła Niezależnemu Państwu Chorwackiemu (m.in. Dubrownik). Po klęsce państw Osi Dalmacja na powrót stała się częścią Jugosławii. Stała się ona wówczas popularnym regionem turystycznym.
Na początku lat 90. XX w. wskutek rozpadu Jugosławii dokonał się podział Dalmacji, zgodnie z granicami republik federacyjnych składających się wcześniej na Jugosławię. Zdecydowana większość regionu przypadła w udziale Chorwacji, a niewielkie skrawki Czarnogórze (Boka Kotorska) oraz Bośni i Hercegowinie (region Neum). Podział nie obył się bez konfliktów, w latach 1991–1992 podczas wojny w Chorwacji tereny Dalmacji były ostrzeliwane (m.in. blokowany i ostrzeliwany przez jugosłowiańską armię był Dubrownik). Od momentu uspokojenia sytuacji Dalmacja szybko stała się najpopularniejszym regionem turystycznym Chorwacji.

1042. Azerbejdżan

od: Aliyeva

Baku to stolica i zarazem największe miasto Azerbejdżanu. znane jest również jako „miasto w ogniu" i wprawdzie pierwotnie nazwa ta związana była raczej z płytko położonymi złożami ropy naftowej i gazu ziemnego, jednak obecnie przydomek dotyczy przede wszystkim kruchego i niestabilnego układu sił pomiędzy różnorodnymi stronnictwami w kraju. Miasto przez wieki swojego istnienia zyskiwało jednak jeszcze inne nazwy – najczęściej powtarzające się określenia to „brama Orientu” oraz „,miasto czterech żywiołów”. Sama zaś nazwa Baku wywodzi się od perskiego słowa „badkube”, które oznacza „uderzenie wiatru” i ma związek z często występującymi tutaj często, porywistymi wiatrami północno-zachodnimi.
Baku może się pochwalić unikalną i naprawdę starą starówką. Mury miejskie zachowane w dużej części do dzisiaj pochodzą przede wszystkim z IX wieku, a wizytówka miasta, czyli Baszta Dziewicza, została wzniesiona w XII wieku. Z tą nazwą wiąże się kilka legend. Jedna mówi o owdowiałym władcy, który zakochał się we własnej córce. Ta, chcąc uniknąć kazirodczego związku zażyczyła sobie wieży w zamian za ślub i - ciągle twierdząc, że jest ona za niska - odwlekała ożenek. Na koniec rzuciła się z najwyższego piętra wprost w morskie fale. Druga historia sugeruje poświęcenie wieży bogini Ani, która w mitologii kaukaskiej i azjatyckiej opiekuje się kobietami, a ostatnie i najbardziej prawdopodobne wywodzi nazwę baszty po prostu od faktu, że nie została ona nigdy zdobyta siłą przez żadnego z najeźdźców.
Na zdjęciu fragment bakijskiej starówki - Gosha Gala, czyli podwójna brama.

1041. Armenia

od: Inga

Norawank to klasztor ormiański z XIII wieku, położony w marzie Wajoc Dor w Armenii. Niegdyś siedziba biskupów Sjuniku.
Należy do najpiękniej położonych i najbardziej fotogenicznych monastyrów w Armenii. Został zbudowany w XIII wieku przez architekta, rzeźbiarza i znkomitego miniaturzystę Momika, a fundatorem był biskup Howannes, opat klasztoru Wahanawank, który przybył tu w 1025 roku. Obiekt odrestaurowano jednak dopiero w 1990 roku.
Na lewo od wejścia zwnosi się dwukondygnacyjny kościół Matki Boskiej (Surp Astwacacin) z 1339 roku zwany także Burtelaszen od imienia księcia Burtela Orbeliana, który był dobroczyńcą klasztoru i został wraz z rodziną pochowany w dolnym kościele. Historycy twierdzą, że budowla przypomina grobowce typu wieżowego z pierwszych wieków chrześcijaństwa.
Mniejszy kościół św. Jana Chrzciciela (Surp Karapet) z lat 1221-1227, poprzedzony narteksem dobudowanym w 1261, to sanktuarium zbudowane przez biskupa Howannesa. Przechowywano tu relikwie Krzyża Świętego ze śladami krwi Chrystusa. Obok znajdują się ruiny pierwotnego kościoła z X wieku zniszczonego przez trzęsienie ziemi.
Do północnej ściany kościoła przylega kaplica św. Grzegorza z 1275 roku zbudowana przez architekta Siranesa. Znajdują się w niej nagrobki rodziny Orbelianów z rzeźbami lwów-ludzi datowane na 1300 rok.

1040. Chiny

Jaskinie Mogao (chiń. 莫高窟, pinyin: Mògāo Kū), znane też jako Jaskinie Tysiąca Buddów (chiń. 千佛洞, pinyin: Qiānfódòng) i Jaskinie Dunhuang (chiń. 敦煌石窟, pinyin: Dūnhuáng Shíkū) to zespół 492 skalnych świątyń w pobliżu miasta Dunhuang w chińskiej prowincji Gansu, w 1987 roku wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Jaskinie zawierają liczne okazy dawnej sztuki buddyjskiej, m.in. posągi i malowidła. W większości pochodzą one z okresu północnej i zachodniej dynastii Wei (IV–VI w. n.e.), znaleziono jednak także przedmioty z Epoki Pięciu Dynastii (X w.), północnej dynastii Song (X–XII w.), zachodniej dynastii Xia (XI–XII w.) oraz dynastii Yuan (XIII–XIV w.), jednak w najlepszym stanie zachowały się posągi z czasów dynastii Tang (VII–X w.) oraz północnej dynastii Zhou (VI w.).
Jaskinie mają kształt prostokąta lub kwadratu z kopulastym, bogato zdobionym sklepieniem. Na centralnym miejscu wyeksponowany jest posąg Buddy i mniejsze, terakotowe posągi jego uczniów. Ściany i sklepienie pokryte są cementem i gliną, a następnie pomalowane wodnymi farbami. Większość motywów dekoracji zaczerpnięta jest z przyrody i architektury.

1039. Polska

od: zlotowicze

Łazienki Królewskie w Warszawie to zespół pałacowo-parkowy w Warszawie z licznymi zabytkami klasycystycznymi, założony w XVIII wieku z inicjatywy króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Całe założenie było zrealizowane przez architektów królewskich: Dominika Merliniego, Jana Chrystiana Kamsetzera i Jana Chrystiana Szucha.
Park spełnia dziś swoje zadania podobnie jak w momencie jego utworzenia. Jest miejscem licznych wydarzeń o charakterze kulturalnym, naukowym, rozrywkowym i sportowym, a także ulubionym miejscem spacerów warszawiaków. W parku nie wolno jeździć na rolkach, deskorolkach i rowerach, co sprawia, że jest bezpieczny również dla małych dzieci. Niedaleko Łazienek znajduje się Ogród Botaniczny Uniwersytetu Warszawskiego, chętnie odwiedzany nie tylko przez spacerowiczów, ale również przez studentów.

1038. Niemcy

od: Sarah

Ratusz w Stralsundzie (niem. Stralsunder Rathaus) to jeden z najważniejszych zabytków portowego miasta Stralsund na północy Niemiec w kraju związkowym Meklemburgia-Pomorze Przednie. Ratusz usytuowany jest przy południowej pierzei Starego Rynku obok kościoła św. Mikołaja. Jest cennym przykładem architektury świeckiej. Wzniesiony w XIV w. ratusz jest świadectwem dawnej potęgi mieszczańskiej, kiedy to Stralsund należał do najważniejszych portów wchodzących w skład Związku Hanzeatyckiego i jednym z ważniejszych przykładów gotyku ceglanego. Należy do ważniejszych punktów Europejskiego Szlaku Gotyku Ceglanego.

1037. Norwegia

od: Fredrikke

Romsdal to nazwa doliny i tradycyjnego regionu historycznego w norweskim regionie Møre og Romsdal. Leży pomiędzy Nordmøre a Sunnmøre. Region historyczny tworzą gminy: Aukra, Fræna, Gjemnes, Midsund, Molde, Nesset, Rauma, Sandøy i Vestnes.
Głównym miastem Romsdal i jednocześnie jego stolicą jest Molde.
Dolina Romsdal, którą Rauma uchodzi do Romsdalfjord, otoczona jest pasmem górskim Romsdalsalpene. Wznoszący się na wysokość 1550 metrów Romsdalhorn jest porównywany z Matterhornem. Natomiast szczyty Trolltindane według legendy to weselny orszak trolli zamieniony w kamień. Północna ściana Trollryggen (1740 m), Trollveggen (Ściana Trolli), to najwyższy pionowy klif w Europie. Jedną z największych atrakcji turystycznych Norwegii jest Droga Trolli (Trollstigen), prowadząca z południowego krańca Åndalsnes do Geirangerfjord.

1036. Chiny

od: Lauren

Świątynia Konfucjusza (Kong Miao, 孔庙) powstała pierwotnie jako skromny pawilon pamięci, jednak – głównie w czasach dynastii Ming i Qing – rozbudowano ją w kompleks rozmiarów jednej piątej centrum miasta. Centralną budowlą kompleksu jest tzw. Pawilon Dacheng, ostatnio przebudowany w 1724 roku. Wzniesiono go z kamienia specjalnie importowanego z gór Xishan, a rzeźbione kolumny wspierają dach pokryty szkliwionymi, żółtymi dachówkami. Dawniej odprawiano tu rytuały w dzień urodzin Konfucjusza. Wykonywano tu wówczas taniec na cześć wielkiego mędrca przy akompaniamencie bębnów i przy śpiewach w świetle pochodni. W miejscowym muzeum wystawiono instrumenty muzyczne, wykorzystywane podczas tej uroczystości.
Przy północnym krańcu świątyni stoi pawilon Shengji Dian. Znajdują się tu pochodzące z końca XVI wieku rzeźbione kamienie ze scenami z życia Konfucjusza. Są one kopiami jeszcze starszych tablic.
Na terenie kompleksu świątynnego znajduje się ponadto przeszło tysiąc stel z inskrypcjami z okresu od dynastii Han aż po dynastię Qing.

1035. Polska

od: Marcin

Siklawa, Wielka Siklawa (niem. Siklawafall, Siklawa-Wasserfall, węg. Siklawa-vízesés) to wodospad w Tatrach Wysokich na potoku Roztoka, a zarazem największy wodospad w Polsce.
Wodospad spada z progu ściany stawiarskiej oddzielającej doliny: Pięciu Stawów Polskich i Roztoki dwiema lub trzema strugami (w zależności od wysokości poziomu wody w Wielkim Stawie). Nachylenie ściany wynosi ok. 35°, wysokość progu ok. 64-70 m. Jest to największy (chociaż nie najwyższy) wodospad w Tatrach.
Wielka Siklawa najpiękniej wygląda w słoneczne dni, po obfitych opadach deszczu. Wokół niej, w rozpylonych kroplach wody, tworzą się wielobarwne tęcze. Siklawa była celem wycieczek górskich już na początku XIX wieku, opisywana przez poetów, uwieczniana przez malarzy.
W 1832 Seweryn Goszczyński pisał: "O sto kroków od nas przewalał się spadek Siklawej Wody, i rosił nas mgłami swoimi. Przekrojony od sterczącej na wierzchu opoki, rzuca się po skale prostopadłej."

1034. Polska

od: zlotowicze

Architektura pałacu w Wilanowie jest oryginalna – jest to efekt połączenia sztuki europejskiej ze staropolską tradycją budowy. Zachowany wystrój malarsko-rzeźbiarski elewacji i wnętrz pałacowych, który w nawiązaniu do symboliki antycznej głosi apoteozę rodu Sobieskich i gloryfikację sukcesów militarnych króla.
Wystrój sztukatorski i malarski pałacu jest dziełem takich twórców jak Józef Szymon Bellotti, Jerzy Siemiginowski-Eleuter, Michelangelo Palloni, Claude Callot, Jan Samuel Mock (obrazy Augusta II Mocnego w Gabinecie Holenderskim). Dekoracje w tarczach elewacji wykonał Francesco Fumo. Ornamentyka regencyjna (lata 20. i 30. XVIII w.) jest dziełem Pietro Innocente Comperetiego. Autorem rzeźby gabinetowej jest pochodzący z płd.-wsch. Polski (Puławy) z rodziny rzeźbiarzy działających dla Lubomirskich – Eliasz Hofmann.

1033. Wielka Brytania

od: Rafał

Pałac Westminsterski (ang. Palace of Westminster, znany także w tym języku jako House of Parliament) to miejsce posiedzeń obu izb Parlamentu Zjednoczonego Królestwa (Izby Lordów i Izby Gmin). Pałac znajduje się w Londynie, w dzielnicy City of Westminster, na lewym brzegu rzeki Tamizy.
Najstarsza istniejąca dziś część pałacu, Westminster Hall, powstała w roku 1097. Pałac służył początkowo jako siedziba władcy, ale żaden monarcha nie mieszkał tam od XVI wieku. Większość obecnej struktury pałacu pochodzi z XIX wieku, kiedy to pałac został odbudowany po pożarze w roku 1834. Architektem odpowiedzialnym za odbudowę był Sir Charles Barry, a obecny wygląd pałacu jest przykładem stylu neogotyckiego. Jedną z najsławniejszych części pałacu jest wieża zegarowa, mieszcząca znaną atrakcję turystyczną, zegar oraz dzwon Big Ben.

1032. Holandia

od: Jenny

Marken do 1957 było wyspą na Zuiderzee w Holandii w prowincji Holandia Północna w gminie Waterland, obecnie natomiast wyspa połączona jest krótkim odcinkiem tamy z lądem. Na wyspie znajduje się tylko jedna wieś - Marken.
Marken w przeszłości było osadą rybacką jednak po 1932 roku czyli wybudowaniu tamy Afsluitdijk, większość mieszkańców zajęło się uprawą roli. Miejscowość znajdująca się na wyspie pozostawała w izolacji aż do 1957 roku, dzięki temu do dziś zachowała się w Marken odrębna kultura oraz osobny dialekt języka holenderskiego. Dziś inność mieszkańców i różnice w kulturze są wykorzystywane jako atrakcja turystyczna.
A na zdjęciu tamtejsza latarnia morska.

1031. Francja

od: Tom

Montmort to miejscowość i gmina we Francji, w regionie Burgundia, w departamencie Saona i Loara.
Według danych na rok 1990 gminę zamieszkiwało zaledwie 220 osób, a gęstość zaludnienia wynosiła 7 osób/km² - wśród 2044 gmin Burgundii Montmort plasuje się na 692. miejscu pod względem liczby ludności, natomiast pod względem powierzchni na miejscu 156.
Niestety nie znalazłam żadnych informacji na temat zamku, który widnieje na kartce, na podstawie jej opisu mogę jednak napisać, że pochodzi z XVI wieku.

1030. Szwajcaria

od: Sara

Klasztor benedyktyński Św. Jana w Müstair to położony w dolinie Gryzonii, w najbardziej wysuniętej na południe części Szwajcarii. Od 1163 roku służył benedyktynom. Cały kompleks składa się z wielu budynków pogrupowanych wokół kilku dziedzińców, a najcenniejszy jest położony w centrum kościoła-kaplica św. Krzyża i Wieża Planta. Kościół w dzisiejszym kształcie jest późnogotycką halą z końca XV wieku, podczas przebudowy nie zniszczono bezcennych fresków z VII w. pokrywających boczne korpusy. Ogromne kompozycje przedstawiające sceny z życia Jezusa i wielki Sąd Ostateczny na ścianie zachodniej zostały dopełnione w XII wieku malowidłami w apsydach prezbiterium przedstawiającymi życie św. Jana. W kościele zachowały się także romańskie freski i sztukaterie oraz rzeźby.
Od 1983 roku na liście światowego dziedzictwa UNESCO.

1029. Rosja

od: Irina

Ławra Troicko-Siergijewska (ros. Троице-Сергиева лавра) to założony w 1345 męski klasztor prawosławny (ławra) w mieście Siergijew Posad, jeden z najważniejszych monasterów Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej.
Pierwszy człon nazwy monasteru odnosi się do Świętej Trójcy, której św. Sergiusz poświęcił pierwszą cerkiew; drugi związany jest z osobą założyciela.
Po rewolucji październikowej, w 1920, ławra została zamknięta, a jej budynki oddane na cele administracyjne lub zamienione w muzea sztuki. Nie przeszkodziło to rządowi, już po dojściu do władzy Józefa Stalina, sprzedać lub zniszczyć wielu elementów cennego wyposażenia klasztornych cerkwi, w tym wszystkich dzwonów. Dopiero w 1945 Stalin zdecydował o częściowym oddaniu zabudowań ławry w ręce Cerkwi Prawosławnej, a w roku następnym zgodził się na ponowne odprawiania nabożeństw w Soborze Uspienskim. Do 1983 archimandryci ławry byli równocześnie patriarchami moskiewskimi, zaś w zabudowaniach trwały prace remontowe. W 1993 odnowiona ławra została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Sobór Uspienski jest miejscem pochówku cara rosyjskiego Borysa Godunowa oraz patriarchowie Moskwy Innocenty z Alaski i Aleksy I.

1028. Stany Zjednoczone

od: Christine

Park Narodowy Great Smoky Mountains (ang. The Great Smoky Mountains National Park) to park narodowy położony na pograniczu stanów Karolina Północna i Tennessee w Stanach Zjednoczonych. Założony 15 czerwca 1934 roku w paśmie górskim Appalachów jest jednym z największych chronionych obszarów na wschodnim wybrzeżu Stanów Zjednoczonych a także najczęściej odwiedzanym parkiem narodowym w Stanach Zjednoczonych. W 1976 park został uznany za rezerwat biosfery, a w 1983 został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Na terenie parku znajduje się około 3400 km rzek i strumieni. Park położony jest na wysokości od 277 do 2025 m n.p.m. i znajduje się w nim szesnaście szczytów o wysokości przekraczającej 1500 metrów n.p.m. Najwyższym punktem w parku jest położony na wysokości 2025 m n.p.m. wierzchołek góry Clingmans Dome, który jest trzecim najwyższym punktem w Stanach Zjednoczonych na wschód od rzeki Missisipi.

1027. Włochy

od: Rita

Katedra Matki Boskiej Kwietnej (wł. Cattedrale di Santa Maria del Fiore, Il Duomo) została zbudowana we Florencji w miejscu wcześniejszego kościoła katedralnego Santa Reparata z IV w. Wykonanie tego dzieła Cech Sztuk zlecił Arnolfowi di Cambio w 1294 r. Prace po jego kierunkiem rozpoczęto 8 września 1296 wznosząc nową świątynię wokół istniejącego kościoła, w którym sprawowano liturgię aż do 1375 r. Wtedy kościół Santa Reparata zburzono. Po śmierci di Cambio (w 1302) pracami kierowali: Giotto di Bondone, Andrea Pisano, Francesco Talenti.
Fasada bazyliki została zaprojektowana i wykonana w stylu gotyckim. Obecny wygląd zawdzięczamy dziewiętnastowiecznym przeróbkom w stylu neogotyckim. Do jej wykonania użyto takich samych marmurów, które stosowano podczas budowy wcześniejszej struktury kościoła. Z Carrary sprowadzono biały marmur, z Prato zielony a różowy z Maremmy. Kolorowy kamień, ułożony przede wszystkim w geometryczne wzory zdobi wszystkie elewacje katedry. W najstarszej części katedry, od strony południowej, znajduje się portal zwany Porta della Mandorla. Nad wejściem, w owalnym obramowaniu, znajduje się płaskorzeźba przedstawiająca Wniebowzięcie Marii, dzieło Nanniego di Banco datowane na ok. 1420 r.

1026. Rumunia

od: Anusca

Zamek w Branie (niem. Törzburg, węg. Törcsvár, rum. Castelul Bran) to średniowieczny zamek w Branie w Siedmiogrodzie (Rumunia). Wzniesiony na pograniczu z Wołoszczyzną był ważnym punktem obronnym. Od 1920 pełnił funkcję rezydencji letniej królowej Rumunii Marii. Przejęty przez komunistyczny rząd Rumunii w 1947, powrócił w 2006 do spadkobiercy ostatniego właściciela, Dominika Habsburga, który wystawił obiekt na sprzedaż. Obecnie w zamku mieści się muzeum historyczne.
Dzięki książce Brama Stokera zamek uchodzi za siedzibę wampira Draculi, choć prawdopodobny pierwowzór tej postaci, Wład Palownik, nigdy w nim nie mieszkał. Prawdziwą siedzibą Włada był bowiem Zamek Poenari.
W 2006, w ramach postępowania restytucyjnego, rząd Rumunii zwrócił zamek Dominikowi Habsburgowi, najmłodszemu synowi księżniczki Ileany, który wystawił go na sprzedaż. We wrześniu 2007 komisja śledcza Parlamentu Rumunii stwierdziła, że restytucja zamku w Branie była niezgodna z prawem. Jednak w październiku 2007 rumuński trybunał konstytucyjny odrzucił petycję parlamentu w tej sprawie. W grudniu 2007 rządowa komisja śledcza potwierdziła zgodność decyzji restytucyjnej z prawem

1025. Polska

od: Marcin

Nieborów to wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie łowickim, w gminie Nieborów.
Gmina Nieborów położona jest w dolinie rzeki Bzury wśród charakterystycznego dla tej części Mazowsza krajobrazu nizinnego. Okolice Nieborowa były zaludniane od dawna, o czym świadczą odkryte w pobliskiej Wólce Łasieckiej, a ostatnio w Kompinie, stanowiska kulturowe z późnego okresu rzymskiego (III-IV w. n.e.).
Na południowy zachód od Nieborowa, w pobliżu Bełchowa, występowała tzw. Pustynia Nieborowska, której piaski do niedawna wykorzystywane były w hutnictwie szkła.
W 1694 r. dobra Nieborowskich kupił prymas Polski kardynał Michał Stefan Radziejowski, który wzniósł barokowy pałac zaprojektowany przez Tylmana z Gameren. W XVIII w. dobra często zmieniały właściciela.
W 1774 r. Nieborów objął wojewoda wileński Michał Hieronim Radziwiłł, który wyposażył pałac w stylowe meble, tkaniny, obrazy i rzeźby oraz przedmioty rzemiosła artystycznego. Założył bogatą w zbiory bibliotekę (ponad 10 tys. woluminów dzieł polskich i obcych w tym starodruki z XV w.). Jego żona Helena z Przeździeckich Radziwiłłowa założyła w tym czasie słynny ogród romantyczny w Arkadii. Stał się on miejscem spotkań twórców epoki oświecenia.
Założona w 1881 r. przez Michała Piotra Radziwiłła manufaktura majoliki dostarczała do pałacu ozdobne piece kaflowe i ceramikę artystyczną, która z czasem utworzyła cenny zespół majoliki nieborowskiej.
Dobra nieborowskie pozostały w rękach Radziwiłłów do lutego 1945 r., następnie zespół pałacowo-parkowy w Nieborowie i Arkadii został oddziałem Muzeum Narodowego w Warszawie.

1024. Polska

od: Ewelina

Krzywy Domek został zbudowany w Sopocie przy ul. Bohaterów Monte Cassino 53 według projektu architektów Szotyńskich i Zaleskiego, którego inspiracją były rysunki Jana Marcina Szancera i Pera Dahlberga.
Obiekt stanowi część Centrum Handlowego „Rezydent”. Na parterze mieszczą się pomieszczenia handlowe, lokal gastronomiczny i salon gier. Budynek jest też siedzibą m.in. oddziału regionalnego Radia RMF FM oraz RMF MAXXX.

1023. Polska

od: Paweł

Lipowiec to dawny zamek biskupów krakowskich, zachowany w formie zakonserwowanej ruiny, zlokalizowany na wapiennym wzgórzu (362 m n.p.m.) o tej samej nazwie, będącym częścią tzw. Grzbietu Tenczyńskiego, w sąsiedztwie wsi Wygiełzów i Babice. Jedna z atrakcji turystycznych powiatu chrzanowskiego (województwo małopolskie). Lipowiec to typowy gotycki obronny zamek typu wyżynnego. Zbudowany jest on przede wszystkim z kamienia, a cegły zastosowano głównie do sklepień. W przeszłości elewacje zamku górnego były pokryte tynkiem, który zachował się w śladowych ilościach. Nie dotrwały również do naszych czasów obramowania okien i drzwi, a także inne elementy dekoracji wnętrz, co jest efektem pożarów i dewastacji przez lata opuszczenia.

1022. Polska

od: Martina

Rozsypaniec (1280 m n.p.m., według innych źródeł 1282 m n.p.m.) to szczyt w Bieszczadach Zachodnich. Znajduje się w paśmie połonin, w południowo-wschodniej części Bieszczadzkiego Parku Narodowego. Należy do grzbietu przebiegającego z Krzemienia (1335 m n.p.m.) na Przełęcz Bukowską, w pobliżu której łączy się z głównym, wododziałowym grzbietem Karpat (grzbiet graniczny). Na Rozsypańcu ma on przebieg południkowy. Przełęcz Bukowska, przez którą biegnie granica z Ukrainą, sąsiaduje z Rozsypańcem od południa, zaś na północy nienazwana przełęcz (1238 m n.p.m.) oddziela go od Halicza. Zachodni stok opada do doliny Wołosatki, a wschodni – potoku Halicz. Oba te cieki należą do dorzecza Wisły i zlewiska Morza Bałtyckiego. Natomiast południowe zbocze, leżące na Ukrainie, po drugiej stronie działu wodnego, odwadniane jest przez mający na nim swoje źródło potok Moszka, położony w zlewisku Morza Czarnego.

1021. Polska

od: Paweł

Gmina Maków Podhalański to gmina miejsko-wiejska w województwie małopolskim, w powiecie suskim. W skład gminy wchodzi miasto Maków Podhalański (siedziba gminy) oraz 6 wsi: Grzechynia, Białka, Juszczyn, Kojszówka, Wieprzec i Żarnówka. Gmina Maków Podhalański położona jest na pograniczu Beskidu Żywieckiego i Makowskiego, w dolinie rzeki Skawy i jej dopływów. W Makowie dość szybko powstała parafia, która zasięgiem objęła znaczny obszar. Od początku wsie dzisiejszej gminy wchodziły w skład starostwa lanckorońskiego. Również później były połączone wspólnym losem. Cały ten obszar znany był z wyrobów z drewna – rzemieślnicy z Makowa mieli m.in. obowiązek dostarczania do żup solnych w Wieliczce beczek na sól i stempli do kopalni. Obok rzemiosła podstawą lokalnej ekonomii było rolnictwo. Wsie te tworzyły jeden zespół dóbr ziemskich z siedzibą w Makowie, będącym najlepiej rozwijającą się wsią w tym obszarze. Dzięki temu w 1. połowie XIX wieku wieś otrzymała prawa miejskie, a na początku XX wieku była przez kilka lat siedzibą powiatu.