1214. Polska

od: Karolina

Krywań (słow. Kriváň, niem. Krummhorn, Ochsenhorn, węg. Kriván) to wyniosły (2494 m n.p.m.) szczyt w południowo-zachodniej części Tatr Wysokich po stronie słowackiej, o charakterystycznym, zakrzywionym wierzchołku, od którego wziął swoją nazwę (nadal spotykana jest wśród starszych górali wymowa "Krzywań").
Krywań aż do 1793 r. uważany był za najwyższy szczyt Tatr. Pierwsze wejścia miały miejsce już w 1761 i 1770 r., ale nieznane są nazwiska zdobywców. Najprawdopodobniej były to osoby związane z wydobyciem złota lub antymonitu, których kopalnie istniały na zboczach Krywania już w XV wieku (aż do wysokości 2100 m). W pełni odnotowano dopiero wejście Andreasa Jonasa Czirbesza z przewodnikami z 4 sierpnia 1772 r. Wiadomo także o zdobyciu Krywania przez króla saskiego Fryderyka Augusta II w dniu 4 sierpnia 1840 r. Rok później taternicy węgierscy umieścili na szczycie obelisk, który przetrwał do 1861 r. Zimą jako pierwsi na szczycie stanęli Jakob Horvay i Theodor Wundt w dniu 12 kwietnia 1884. W 1805 r. na szczycie był Stanisław Staszic.

1213. Polska

od: Anna

Baszta więzienna w Raciborzu została wybudowana około 1574 roku, po pożarze miasta w ciągu murów miejskich. W XVII wieku w wieży mieli być przetrzymywani mistrzowie masarscy oskarżeni o zawyżanie cen. W latach 1896-1900 została częściowo przebudowana. Remont przeprowadzono w 1958 roku. Ostatnie prace miały miejsce w 1994 roku. Wówczas usunięto tynki z wieży od strony północnej.
Wybudowana w stylu renesansowym. Pierwotnie baszta miała prawdopodobnie tylko trzy ściany, a od strony miasta była otwarta. Obecnie posiada cztery ściany. Zbudowana na planie prostokąta, w trzech czwartych wysokości przecięta silnie profilowanym gzymsem ponad którym znajduje się attyka ze strzelnicami kluczowymi. W narożach znajdują się cztery kwadratowe wieżyczki. Przy baszcie zachował się fragment murów obronnych.
Budowla oprócz dawania schronienia obrońcom pełniła także rolę więzienia. Według zachowanych wzmianek w "zimnym pokoju" wyścielonym źdźbłem słomy mieli być przetrzymywani w aresztanci.

1212. Maroko

od: Anna

Beduini (arab. بدوي badawi) to pierwotnie koczownicze lub półkoczownicze plemiona krajów arabskich, Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu. Nazwa została wprowadzona przez Arabów, aby odróżnić arabską ludność miejską — hadari i wiejską — fellahowie. Są sunnitami, choć w ich wierzeniach daje się zauważyć pierwiastki pogańskie jak kult sił przyrody.

Do XX wieku głównym zajęciem Beduinów była hodowla (wielbłądów, owiec i kóz). Niektóre klany Beduinów mieszkają w namiotach i odbywają dalekie wędrówki ze swoimi stadami w poszukiwaniu pastwisk. Chów zwierząt jednak nie zapewnia im wystarczających środków do życia. Beduini byli odrębnym społeczeństwem z własną administracją. Często rabowali karawany w tym również te, które podróżowały do Mekki. Każdy władca danego państwa musiał liczyć się z siłą Beduinów. Służyli również oni do tłumienia buntów chłopów. Sprawowali w Egipcie kontrolę nad żeglugą w delcie Nilu.

Obecnie szacuje się, że jedynie 1-2% Beduinów prowadzi koczowniczy tryb życia. Przemiany gospodarcze wymusiły poszukiwanie nowych, lepszych sposobów utrzymania się. Jedną z bardziej znanych, choć marginalnych, nowych profesji Beduinów jest obsługa ruchu turystycznego typu pilotowanie wycieczek na pustyni czy przejażdżki na wielbłądach. Wykorzystywana jest tu ich wiedza i znajomość warunków na pustyni. Ponadto znaleźli zatrudnienie jako przewoźnicy na trasach dawnych karawan, choć już nie na wielbłądach, lecz nowoczesnymi środkami transportu masowego. Są też pracownikami na plantacjach daktyli i trzciny cukrowej. Jednak najwięcej Beduinów osiadło w rozwijających się miastach, gdzie znaleźli zatrudnienie w przemyśle lub usługach, choć częściowo również pozostają bez pracy, jako słabiej wykształceni.

1211. Polska

od: Dagmara

Na morenie zamykającej tatrzańskie Morskie Oko od północy stoi schronisko PTTK. Położone na wysokości 1405 m n.p.m. należy do najstarszych i najpiękniejszych schronisk tatrzańskich. Nazwane zostało imieniem Stanisława Staszica, który w roku 1805 badał jezioro. Obok, przy końcu drogi, po lewej stronie znajduje się Stare Schronisko, które pierwotnie było wozownią (1890). Obydwa budynki zostały uznane za zabytkowe. Schronisko stanowi punkt wyjściowy do wycieczek na Rysy, Mięguszowiecką Przełęcz pod Chłopkiem i Szpiglasową Przełęcz.

Powyżej Morskiego Oka, w kierunku południowym znajduje się drugie duże jezioro w Dolinie Rybiego Potoku, Czarny Staw pod Rysami (Czarny Staw nad Morskim Okiem). Ponad tymi dwoma stawami wznoszą się szczyty: od wschodu Siedem Granatów, Żabi Szczyt Niżni (2098 m), Żabi Mnich (2146 m), Żabia Lalka (2095 m), Niżnie Rysy (2430 m), od południa i południowego zachodu Rysy (2503, w Polsce 2499 m), Żabi Koń (2291 m), Żabia Turnia Mięguszowiecka (2336 m), Wołowy Grzbiet, Kazalnica Mięguszowiecka (2159 m), Mięguszowiecki Szczyt Czarny (2410 m), Mięguszowiecki Szczyt Pośredni (2393 m), Mięguszowiecki Szczyt Wielki (2438 m), Cubryna (2376 m), Mnich (2070 m) a od zachodu Szpiglasowy Wierch (2172 m), Miedziane (2233 m) i Opalony Wierch (2115 m).

1210. Polska

od: Mariola

Skocznia narciarska im. Adama Małysza w Wiśle-Malince to skocznia narciarska o punkcie konstrukcyjnym K 120 i wielkości (HS) 134 m. Jest to druga, obok Wielkiej Krokwi w Zakopanem, tego rozmiaru skocznia w Polsce.

Na trybunie głównej znajdują się 1233 miejsca, oprócz tego zawody może oglądać około 10 tysięcy osób korzystając z miejsc stojących. Obiekt wyposażony jest w igelit, sztuczne oświetlenie oraz wyciąg krzesełkowy.

Akt erekcyjny pod budowę skoczni narciarskiej podpisał prezydent Aleksander Kwaśniewski 28 października 2003 roku na wiślańskim rynku. Budowa nowego obiektu od podstaw rozpoczęła się zimą 2004 roku. 5 września 2005 odbyło się uroczyste wmurowanie aktu erekcyjnego w budynek główny skoczni z udziałem ówczesnego Prezydenta.

Pierwszy skok na nowym obiekcie oddał 17 września 2008 roku Adam Małysz, skacząc na odległość o kilka metrów większą niż punkt K.

W dniach 25 - 28 września 2008 odbyły się otwierające nowy obiekt Letnie Mistrzostwa Polski w skokach narciarskich i kombinacji norweskiej. Podczas mistrzostw skoczni zostało nadane imię Adama Małysza.

1209. Polska

od: Bartek

Od 7 sierpnia 1945 zamek w Malborku był zarządzany przez Wojsko Polskie. Rozkazem Naczelnego Dowódcy WP 22 sierpnia w zamku w Malborku utworzono Oddział Muzeum Wojska Polskiego nr 1. 30 listopada 1950 dyrekcja Muzeum Wojska Polskiego przekazała Muzeum Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W 1951 roku zamek przekazano lokalnym władzom administracyjnym.

Pod koniec lat 50. XX ze względu, iż w trakcie II wojny światowej 50% zamku zostało zburzone, zaczęto planować rozbiórkę zamku. Ostatecznie zmieniono zdanie i powołano Społeczny Komitet Odbudowy Zamku. Rozpoczęła się trwająca wiele lat odbudowa zamku podczas której starano się przywrócić mu kształt z okresu średniowiecza, usuwając błędne rekonstrukcje dokonane przez niemieckich konserwatorów sztuki (np. wimpergi nad oknami w kościele zamkowym). Od 1961 roku jest siedzibą nowopowołanego Muzeum Zamkowego. W 1997 roku zamek krzyżacki w Malborku został zapisany na liście światowego dziedzictwa UNESCO. Od kilku lat, organizowane są inscenizacje zdobywania zamku malborskiego przez wojska polsko-litewskie po bitwie pod Grunwaldem. W okresie od maja do września odbywają się tu też od wielu lat spektakle typu światło i dźwięk. Zamek w Malborku w 2007 r. w plebiscycie Rzeczpospolitej został uznany za jeden siedmiu cudów Polski. Na zamku nadal prowadzone są skomplikowane prace remontowe. Obecnie zwiedzanie zamku z przewodnikiem szacuje się na 3–4 godziny. Na zamku można oglądać wiele wystaw niezawiązujących do Zakonu Szpala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie i czasów średniowiecznych.

1208. Polska

od: Justyna

Kościół Wniebowzięcia NMP i św. Michała Archanioła to gotycki drewniany kościół usytuowany w miejscowości Haczów pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Michała Archanioła, znajdujący się wraz z innymi drewnianymi kościołami południowej Małopolski i Podkarpacia na liście światowego dziedzictwa UNESCO.

Kościół w Haczowie jest największym gotyckim drewnianym kościołem w Europie i jednocześnie najstarszym kościołem drewnianym konstrukcji zrębowej w Polsce.

Jest to drewniany gotycki kościół o konstrukcji zrębowej, zbudowany pod koniec XIV wieku (najprawdopodobniej w 1388 r.), rozbudowany w 1624 r. (budowa 25 metrowej wieży izbicowej niezależnej od kościoła, wieżyczki na sygnaturkę, sobót, wykonanie kolistych otworów okiennych w nawie, budowa ziemnego wału obronnego), i w latach 1784-1789 (m.in. powiększenie zakrystii, budowa nowych sobót). Wnętrze zdobi unikatowa polichromia figuralna z 1494 (najprawdopodobniej najstarsza polichromia tego typu w Europie, stanowi też największy XV-wieczny zbiór malowideł figuralnych w Polsce), oraz późniejsza z ok. 1864 roku.

1207. Polska

od: Elena

Pałac w Radzyniu Podlaskim wybudowano na początku pierwszej połowy XVIII wieku. Pierwsza zabudowa w Radzyniu wiąże się z nowym właścicielem Stanisławem Antonim Szczuką. W latach 1685 – 1709 wzniósł w Radzyniu, w miejscu piętnastowiecznego zamku Kaznowskich barokową rezydencję typu reprezentacyjno-obronnego.

Wysokiej klasy zabytkiem zaliczanym w tej grupie do najpiękniejszych w Polsce jest znajdująca się w parku pałacowa oranżeria, która stanowi również dzieło Jakuba Fontany i jego współpracowników budujących pałac Potockich. Jest to budynek usytuowany na rzucie dwóch krzyżujących się prostokątów z fasadą od strony południowej. Wyraźnie widoczne kolumny i pilastry jońskie podtrzymują belkowanie, na których znajdują sic rzeźby przedstawiające wspaniały rydwan Apollina wyjeżdżający na niebieski firmament. Boczne ryzality fasady oranżerii ozdobione są wazonami i puttami. W ten sposób radzyński zespół pałacowo-parkowy jest unikatowy w skali krajowej.

Egzotyczne rośliny otaczali pieczołowitą opieką specjalnie sprowadzeni z Italii i Francji ogrodnicy. Tutaj też zaprojektowano specjalne pomieszczenia dla wygody dam i ich bawiącego w pałacu towarzystwa. W lecie w oranżerii panował miły chłód, zimą przyjazny klimat gwarantował system wentylacji i przepływu ciepłego powietrza.

1206. Polska

od: Justyna

Po utracie przez Polskę niepodległości w roku 1795 wojska państw zaborczych: Rosji, Prus i Austrii kolejno okupowały Wawel, który ostatecznie przeszedł w ręce Austriaków. Nowi gospodarze zamienili zamek i część innych budynków świeckich na lazaret wojskowy, a niektóre budynki, w tym także kościoły, wyburzono. Po okresie Wolnego Miasta Krakowa (1815-1846) wojsko austriackie ponownie zajęło Wawel, przekształcając go w panującą nad miastem cytadelę. Uchwałą Sejmu Galicyjskiego z r. 1880 ofiarowano zamek na rezydencję cesarzowi Franciszkowi Józefowi I; armia austriacka opuściła wzgórze w latach 1905-1911. Na przełomie w. XIX i XX przeprowadzono gruntowne odnowienie katedry, a nieco później rozpoczęto wieloletnią, trwającą kilka dziesięcioleci, konserwację zamku królewskiego.

W odrodzonej w r. 1918 Polsce zamek pełnił funkcję reprezentacyjnej rezydencji głowy państwa oraz muzeum wnętrz historycznych. W okresie niemieckiej okupacji Polski na Wawelu mieszkał hitlerowski generalny gubernator Hans Frank. Cenniejsze eksponaty, w tym arrasy i miecz koronacyjny „Szczerbiec” Polacy zdążyli wywieźć do Kanady, skąd powróciły dopiero w latach 1959-1961. Obecnie gospodarzami wzgórza są: Zamek Królewski na Wawelu – Państwowe Zbiory Sztuki oraz Zarząd Bazyliki Metropolitalnej na Wawelu.

1205. Rosja

Sobór świętego Izaaka Dalmatyńskiego (ros. Исаакиевский собор) to największa prawosławna świątynia w Sankt Petersburgu oraz druga co do wielkości w Rosji (zaraz po Soborze Chrystusa Zbawiciela w Moskwie), wybudowana z polecenia cara Aleksandra I.
Mierzy 97,6 m szerokości, 111,2 m długości oraz 101,5 m wysokości i zwieńczona jest złoconymi kopułami (pokrytymi 100 kg czystego złota), z których największa posiada promień ok. 11 m. Może pomieścić 14 tys. wiernych.
Sobór był budowany 40 lat (1818-1858). Budowla była wznoszona na podmokłym, niełatwym do tego typu inwestycji terenie, co wymagało postawienie konstrukcji na wbitych głęboko w ziemię, drewnianych palach. Koszt budowy oszacowano wówczas na ponad 20 mln rubli. Od samego początku inwestycja napotykała szereg trudności. Największą przeszkodą było to, że świątynie nie stawiano od zera - z polecenia Aleksandra I musiano zachować już istniejące trzy poświęcone ołtarze oraz ściany starszej, lecz nieudanej świątyni autorstwa Antonio Rinaldiego. Z czasem okazało się, że wznoszona budowla nie spełnia oczekiwań. Car nakazał wówczas, powołanej w tym celu specjalnej komisji, korektę projektu przy jednoczesnym poszanowaniu, jeśli to możliwe, istniejących ścian i fundamentów. Ponadto zobowiązał komisję do zachowania głównych cech konstrukcyjnych zaplanowanych przez Montferranda. Ich nadrzędnym celem stało się zachowanie imponującej pod względem rozmiarów kopuły. W tym celu wzmocniono fundamenty i dodano cztery nowe słupy, na których miała się ona oprzeć. Efektem prac zespołu były nowinki architektoniczne: podwójne sklepienie soboru (konstrukcyjne i dekoracyjne) oraz składająca się z trzech części kopuła (jej wewnętrzna czasza ma kształt sfery, środkowa - stożka, a zewnętrzna - paraboli). Dzięki zastosowaniu wielu nowatorskich rozwiązań Sobór Świętego Izaaka jest trzecią pod względem wielkości świątynia kopułową Europy - wyprzedzają go jedynie Bazylika św. Piotra na Watykanie oraz Katedra św. Pawła w Londynie. Według danych dostępnych w muzeum w soborze od tej świątyni większa jest również Katedra Santa Maria del Fiore we Florencji.

1204. Holandia

Miłośnicy holenderskiego krajobrazu i Holenderskie Centrum Kultury Ludowej alarmują, że słynne holenderskie krowy znikają z pastwisk, bo rolnicy z przyzczyn ekonomiczncyh coraz częściej trzymają je w stajniach przez cały rok. Ineke Strouken z Fundacji "Wakker Dier" nie wyobraża sobie holenderskiego krajobrazu bez krów i mówi, że to niepowetowana strata i "zubożenie krajobrazu". Ma nadzieję, że poprzez wpisanie krowy na pastwisku na listę niematerialnego dziedzictwa kulturalnego UNESC, nie zniknie ona z holenderskiego krajobrazu.
Byłby to pierwszy holenderski przedstawiciel na tej liście. Obecnie jest na niej ponad 160 obrzędów i zjawisk kulturowych z całego świata, między innymi czeski taniec rekrutów, hiszpański taniec Flamenco, franuska kuchnia, a z Estonii, Litwy i Łotwy - festiwal pieśni i tańca Bałtyku.

1203. Finlandia

Fińska Opera Narodowa (fin. Suomen Kansallisooppera) w Helsinkach jest wiodącą operą w Finlandii . Mieści się w Opera House w zatoce Töölönlahti w Töölö, który otwarto w 1993 roku i jest własnością państwową. Opera House oferuje najnowsze technologie artystyczne i dwie sale: główną z 1350 miejscami i mniejsze studio z 300 do 500 miejsc.
Fińska Opera Narodowa angażuje na stałe około 30 śpiewaków solowych, chór 60 profesjonalnych śpiewaków i własną orkiestrę składającą się ze 120 członków. Balet ma 90 tancerzy z siedemnastu krajów. Łącznie opera ma 735 pracowników.
Opera wystawia od czterech do sześciu premier rocznie, w tym światową premierę co najmniej jednej fińskiej opery. W harmonogramie roku można znaleźć około 20 oper i 140 występów. Balet organizuje około 110 spektakli rocznie. W ciągu roku Fińską Operę Narodową odwiedza około 250000 osób.

1202. Polska

od: Anna

Od 1947 roku na bazie tej części zbiorów lwowskiego Ossolineum, którą udało się Polsce odzyskać od władz ZSRR, reaktywowano Bibliotekę Ossolineum we Wrocławiu. Źródłem utrzymania Biblioteki w nowych warunkach historycznych, po znacjonalizowaniu w 1945 roku majątków ziemskich, stał się budżet państwa. Od 1953 roku, czyli od momentu ustanowienia Polskiej Akademii Nauk, Biblioteka i Wydawnictwo Ossolineum weszły w skład placówek tejże Akademii jako dwie odrębne instytucje. 2 lipca 2012 roku Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników spółki Wydawnictwo Ossolineum podjęło decyzję o likwidacji firmy. Ministerstwo Kultury ma przygotowaną kwotę 600 tys. zł na wykupienie praw do znaku towarowego Wydawnictwa Ossolineum tak, aby jego dorobek przeszedł do Fundacji Zakład Narodowy im. Ossolińskich

1201. Polska

od: Katarzyna

W Krakowie jako jedynym mieście Europy tradycja sypania kopców przetrwała aż do XX w. Obecnie na terenie Krakowa znajdują się cztery kopce.
Kopiec Krakusa na Krzemionkach usypany w VII w. ma 16 m wysokości. Według legendy jest to mogiła założyciela Krakowa, księcia Kraka jednak podczas badań przeprowadzonych w latach trzydziestych nie odnaleziono żadnego szkieletu.
Drugim kopcem jest kopiec Wandy, córki Kraka. Wznosi się obok Huty im. Sendzimira, został usypany w VII wieku, ma 14 metrów wysokości a na szczycie znajdował się kiedyś kamienny orzeł zaprojektowany przez Jana Matejkę (prawdopodobnie skradziony). Podobnie jak przy kopcu Krakusa tak i tutaj nie znaleziono śladów, które by wskazywały, że jest to faktycznie mogiła księżniczki Wandy.
Kopce te przypuszczalnie mogły służyć jako strażnice lub miejsca kultu, na szczycie kopca Kraka odnaleziono resztki świętego drzewa pogan - dębu, a wzgórze wawelskie wraz z kopcami tworzy trójkąt równoramienny.
Trzecim, najbardziej znanym kopcem jest usypany w latach 1820-23 kopiec Kościuszki. Kopiec wzniesiono na wzgórzu św. Bronisławy, ma 34,1 m wysokości. Znajduje się w nim ziemia z pól bitewnych: Racławic, Maciejowic, Dubienki oraz z pobojowisk amerykańskich. W 1862 roku na szczycie osadzono granitowy głaz z napisem "Kościuszce". W 1856 roku Austriacy otoczyli kopiec fortyfikacjami.
Najmłodszym z krakowskich kopców jest usypany na Sowińcu w 1936 roku kopiec Piłsudskiego, ma 38 m wysokości, wzniesiony został jako symbol niepodległości Polski. Zawiera w sobie ziemię z pól bitewnych z lat 1794-1945.
Pocztówka przedstawia obraz Giovanniego Battisty Biasion "Fantastyczny widok Krakowa i trzy kopce: Kościuszki, Wandy i Krakusa".

1200. Polska

od: Martina

Pomnik Ofiar Czerwca 1956 (Poznańskie Krzyże) to pomnik na placu Adama Mickiewicza w Poznaniu, upamiętniający wydarzenia Poznańskiego Czerwca 56, oraz późniejszych wystąpień w PRL, który stanął 19 czerwca, a został oficjalnie odsłonięty 28 czerwca 1981 roku, w 25. rocznicę wydarzeń czerwcowych.
Pomnik składa się z dwóch 21-metrowych stalowych krzyży (symbole śmierci i zmartwychwstania) połączonych razem ze sobą, oraz monumentu z głową orła. Na lewym krzyżu widnieje data 1956, nawiązująca do Poznańskiego Czerwca 56, zaś na prawym umieszczone są daty 1968, 1970, 1976, 1980 i 1981. Po prawej stronie pomnika znajdują się główne hasła protestujących robotników: "O Boga, Za wolność, prawo i chleb.", oraz podpis "Czerwiec 1956".

1199. Polska

od: zlotowicze

Po II wojnie światowej zamek w Pieskowej Skale przejął Skarb Państwa, po generalnej renowacji w latach 1950-1963 stał się on Oddziałem Państwowych Zbiorów Sztuki na Wawelu. Obecnie znajduje się tu stała ekspozycja "Przemiany stylowe w sztuce europejskiej od średniowiecza do połowy XIX wieku". Zamek dość często pojawia się też w filmach. Zagrał m.in. w serialach "Janosik" oraz "Stawka większa niż życie".

W kryptach na zamku w Pieskowej Skale znajdują się cztery manierystyczne sarkofagi Sieniawskich z XVII wieku z postaciami zmarłych na wiekach niemające odpowiednika w sztuce polskiej, dzieło wrocławskiego rzeźbiarza Jana Pfistera. Pierwotnie znajdowały się w jednym z najwspanialszych polskich mauzoleów rodowych w kaplicy w Brzeżanach na Podolu. Kościół i kaplica po 1945 zostały doszczętnie zdewastowane. Sarkofagi te szczęśliwie wcześniej ocalały, dzięki ich wywiezieniu podczas wojny polsko-rosyjskiej w 1920 r. do Krakowa.

1198. Polska

od: Sebastian

Bałtyk jest morzem o utrudnionym dopływie wód oceanicznych oraz dużym spływie wód rzecznych i opadowych. W rezultacie ma ono dodatni bilans wodny, co oznacza, że wody bałtyckie stale odpływają do sąsiedniego Morza Północnego.
Podczas silnych, zachodnich wiatrów wody przelewają się przez cieśniny z zachodu na wschód. Zjawisko to nazywane jest wlewem. Wielkość wlewu zależy od warunków środowiskowych – duże wlewy zdarzają się raz na kilka lat.
Podczas sztormów silne, zachodnie wiatry powodują podniesienie się poziomu Morza Północnego, co sprawia, iż słone, bogato natlenione wody przelewają się przez cieśniny do Bałtyku. Woda z Morza Północnego jest "cięższa" niż woda bałtycka, dlatego opada na dno. Woda ta po dnie przemieszcza się do kolejnych basenów, wypierając w ten sposób zalegające tam stare, pozbawione tlenu wody przydenne.

1197. Polska

od: Justyna

W czasie wojny trzynastoletniej zamek w Malborku dzięki inicjatywie Andrzeja Tęczyńskiego herbu Topór został sprzedany w roku 1457 królowi polskiemu Kazimierzowi Jagiellończykowi za kwotę 190 tysięcy florenów (ok. 660 kg złota) przez czeskiego dowódcę najemników Ulryka Czerwonkę, który posiadał zamek w zastawie w zamian za zaległy żołd, z którego wypłatą zalegał zakon. Król Polski triumfalnie wjechał na zamek w dniu 7 czerwca 1457 roku. Od tej pory, aż do 1772 roku, była to jedna z rezydencji królów Polski. Zamek Wysoki pełnił rolę magazynu, a Wielki Refektarz był miejscem w którym wydawano królewskie przyjęcia. Rezydencja królów Polski mieściła się w Pałacu Wielkich Mistrzów. W dniu 25 kwietnia 1476 roku na zamku odbył się zjazd, w którym wziął udział król Kazimierz Jagiellończyk i późniejszy Święty Kazimierz. W 2 poł. XVI wieku główna wieża otrzymała zegar i hełm renesansowy. W latach 1584-85 i 1592-1601 funkcjonowały na przedzamczu zamku dwie królewskie mennice gdzie bito złote dukaty. W 1618 roku kościół na zamku przejęli jezuici i przebudowali wnętrze w stylu barokowym. W dniu 17 lipca 1626 roku zamek obiegły wojska szwedzkie pod dowództwem Gustawa Adolfa. Polską obroną dowodził rotmistrz Wojciech Pęcławski, który miał do dyspozycji 300 ludzi. Mimo szczupłych sił obrońcy zdołali odeprzeć szturmy 7500 atakujących do 19 lipca, gdy Szwedzi wdarli się od wschodu przez przedzamcze i na Zamek Średni. Obrońcy złożyli honorową kapitulację i w dowód podziwu za mężną obronę pozwolono im 20 lipca odejść do Grudziądza. Za utratę zamku, przebywającego w niewoli rotmistrza Pęcławskiego skazano zaocznie na karę śmierci. Szwedzi po zdobyciu zamku zbudowali 11 ziemnych bastionów. W 1629 roku fortyfikacje powiększono o kolejną linię obronną, które wojska polskie hetmana Stanisława Koniecpolskiego próbowały bezskutecznie zdobyć 25 lipca. W 1636 roku Szwedzi zamek opuścili i przejęły go ponownie wojska polskie. Zamek został wyremontowany przez Gerarda Denhoffa powołanego na tę funkcję przez króla Władysława IV znacznie go dozbrajając o 66 dział. W roku 1644 w wyniku pożaru spaliły się dachy na Zamku Wysokim oraz zniszczone zostały krużganki. Odbudowano je w stylu barokowym. Kolejne poważne zniszczenia nastąpiły podczas "potopu szwedzkiego". W 1726 roku na wieży zamontowano nowy, barokowy hełm. Od 1737 roku na Zamku Wysokim mieściły się koszary polskiego regimentu piechoty. Za panowania króla Augusta II na wieży zbudowano nowe zwieńczenie z latarnią oraz położono nowe dachy. Pomiędzy latami 1756-67 na miejscu Wieży Kleszej (między kościołem zamkowym a Zamkiem Średnim), zbudowano ogromny gmach kolegium jezuitów. W dniu 13 września 1772 roku zamek zajęli Prusacy.

1196. Polska

od: Monika

W Szczecinie objętych ochroną prawną jest ok. 270 zabytków nieruchomych, a samo miasto znajduje się na Europejskim Szlaku Gotyku Ceglanego.
Reprezentacyjną część Szczecina stanowią Wały Chrobrego, tworzące nad Odrą tarasy widokowe o długości 500 m. Sąsiadują one z budynkami użyteczności publicznej o monumentalnej architekturze, takimi jak Gmach Główny Muzeum Narodowego w Szczecinie, gmach Akademii Morskiej w Szczecinie i Gmach Urzędu Wojewódzkiego.
Szczecin stanowił siedzibę książęcą, dzięki czemu w mieście powstał Zamek Książąt Pomorskich. O przeszłości miasta świadczą również pozostałości umocnień miejskich, jak Baszta Siedmiu Płaszczy lub bogato zdobione Brama Portowa i Brama Królewska.
Jedną z wyróżniających się budowli w Szczecinie jest bazylika św. Jakuba, która stanowi dominantę ulicy Wyszyńskiego. Inne kościoły, na które należy zwrócić uwagę noszą wezwania: św. Jana Ewangelisty, św. Piotra i św. Pawła oraz św. Jana Chrzciciela. Dużą wartość historyczną mają także niewielkie kościoły, o średniowiecznym rodowodzie, położone w peryferyjnych osiedlach miasta: na Stołczynie, Krzekowie i Pomorzanach.

1195. Austria

Metro w Wiedniu (niem. U-Bahn Wien) jest jednym z najstarszych systemów metra w Europie. W obecnym kształcie, zaczęło funkcjonować i rozwijać się od 1976 roku, jednak zalążki linii U4 i U6 powstały już w 1898 r., jako szybka kolejka miejska. Obecnie ma 5 linii, które ciągle są wydłużane. Jego łączna długość wynosi 74,2 km, a liczba stacji to 101.
Metro jest połączone z siecią S-Bahn, czyli szybką kolejką miejską. Składa się zarówno z tras podziemnych, jak i naziemnych. Operatorem metra jest spółka Wiener Linien, wchodząca w skład wiedeńskiego holdingu miejskiego Wiener Stadtwerke.
Od wielu lat w planie jest budowa szóstej, brakującej w numeracji, linii U5. Powstanie ona najwcześniej po 2020 roku

1194. Wielka Brytania

Glen Affric (szkocki gaelicki: Gleann Afraig) to dolina leżąca na południowy zachód od wsi Cannich w regionie Highland w Szkocji, około 24 kilometrów na zachód od jeziora Loch Ness.
Rzeka Affric biegnie wzdłuż długości doliny, przechodząc przez Loch Affric i Loch Beinn 'Mheadhoin (Loch Benevean).
Powierzchnia doliny należy do Rezerwatu Caledonian Forest, Narodowego Parku Krajobrazowego i Rezerwatu Narodowy. Glenn Affric często określany jest mianem najpiękniejszej doliny w Szkocji, gdyż obejmuje jeden z największych starożytnych lasów sosnowych Caledonian w Szkocji.

1193. Austria

od: Katie

Belweder w Wiedniu to barokowy pałac księcia Eugeniusza Sabaudzkiego. Wybudował go architekt Johann Lucas von Hildebrandt. Składa się z dwóch budynków rozdzielonych ogrodem w stylu francuskim ozdobionym szeregiem posągów sfinksów. Belweder Górny przeznaczony był na bankiety i uroczystości, Belweder Dolny pełnił funkcję letniej rezydencji. W 1752 pałac został wykupiony przez cesarzową Marię Teresę i od 1775 z polecenia Józefa II, w Belwederze przechowywano obrazy należące do rodziny cesarskiej. W 1806 do Belwederu przeniesiono również kolekcję obrazów z pałacu Ambras. Jako ostatni członek rodziny Habsburgów urzędował tu arcyksiążę Franciszek Ferdynand.
Obecnie, od I wojny światowej, w budynkach znajdują się muzea. Budynek jednak mocno ucierpiał podczas II wojny światowej. Cały Złoty Gabinet spłonął i został później zrekonstruowany.
Ogród jest najstarszą częścią całego kompleksu. Został zaprojektowany wkrótce po nabyciu gruntu ok. 1700 roku, przez Dominique'a Girarda - ucznia André Le Nôtre'a.

1192. Szwajcaria

od: Marta

Lavaux to winny region w kantonie Vaud w Szwajcarii, w dzielnicy Lavaux-Oron.
Chociaż istnieją pewne dowody, że winorośl uprawiano w tej okolicy już w czasach rzymskich to w rzeczywistości tarasy winorośli sięgają "zaledwie" XI wieku, kiedy obszar był kontrolowany przez klasztory benedyktynów i cystersów.
Lavaux obejmuje 830 hektarów winnic tarasowych, które rozciągają się na około 30 km wzdłuż brzegu Jeziora Genewskiego. Teren ten dysponuje umiarkowanym klimatem, ale dzięki kamiennym ścianom i odbiciem słońca od jeziora daje to efekt śródziemnomorskiego charakteru regionu.
Główną odmianą winorośli uprawianej w Lavaux jest Chasselas.
Od lipca 2007 roku Lavaux jest jednym z zabytków UNESCO.

1191. Polska

od: Marcin

Połonina Wetlińska to pasmo górskie i połonina w Bieszczadach Zachodnich. Jest jednym z najczęściej odwiedzanych miejsc w Bieszczadach.
Z Połoniną Wetlińską związane są liczne legendy. Jedna z nich mówi o sposobie podziału tej połoniny między mieszkańców kilku miejscowości, które na niej wypasały swoje bydło. Według niej wszyscy właściciele wsi wyjechali rano konno ze swoich dóbr i tam gdzie się spotkali wytyczono granice, jednak dziedzic z Hulskiego zaspał (inna wersja mówi, że przegrał pastwiska w karty) i dlatego mieszkańcy Hulskiego paśli swoje bydło na Otrycie. Legendy mówią też o zbójnikach i ich licznych kryjówkach. M.in. nad źródliskami potoku Hylaty, w miejscu zwanym Skałą podobno ukrywał się słynny wschodniokarpacki zbójnik Dobosz.

1190. Polska

od: Basia

Pałac książąt Radziwiłłów w Antoninie to pałac myśliwski zbudowany w latach 1822–1824 przez Karla Friedricha Schinkla dla księcia Antoniego Radziwiłła.
Pałac jest drewniany, oszalowany, na podmurówce, zbudowany na planie krzyża greckiego – korpus główny o kształcie oktagonalnym, do którego dobudowano cztery niższe skrzydła. Elewacja pomalowana jest na kolor tzw. żółci cesarskiej (niem. Kaisergelb). Całe wnętrze korpusu głównego zajmuje wielka, trójkondygnacyjna sala o ozdobnym stropie, wsparta na filarze mieszczącym przewody kominowe z kominków, przyozdobiona trofeami myśliwskimi. Dawniej odbywały się w niej koncerty. Jedno ze skrzydeł mieści klatkę schodową wiodącą na wewnętrzne balkony, prowadzące do pokoi mieszkalnych w pozostałych trzech skrzydłach.