924. Polska

Archikatedra św. Jana Chrzciciela to katedra archidiecezji warszawskiej znajdująca się na Starym Mieście w Warszawie przy ul. Świętojańskiej 8. Jedna z najstarszych świątyń Warszawy.
Stanowi jedno z najważniejszych miejsc kultury i tradycji narodowej Polski. W jej murach wygłaszał kazania ksiądz Piotr Skarga, Władysław IV Waza zaprzysiągł swoje pacta conventa, tu miały miejsce śluby, koronacje 2 władców Polski, pogrzeby wielu osobistości oraz została zaprzysiężona Konstytucja 3 maja. Do dziś odbywają się w niej ważne uroczystości narodowe. Od 1994 jest także miejscem odbywania się Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Organowej "Organy Archikatedry".
Katedra była wielokrotnie przebudowywana, najczęściej w XIX wieku (neogotyk angielski). Kościół do XIX wieku stanowił przykład gotyku. Świątynia została niemal całkowicie zniszczona przez Niemców w 1944. Zrekonstruowano ją w latach 1948 – 1956 wzorując się na planach pierwotnego kościoła z XIV wieku. Powojenna fasada została zbudowana w tzw. gotyku nadwiślańskim i wzorowana była na fasadzie kościoła dominikanów pw. św. ap. Piotra i Pawła w Chełmnie.
W 1960 kościół otrzymał tytuł bazyliki.

923. Polska

od: Ania
Część środkowa pałacu w Mosznej, to dawny pałac barokowy, który w roku 1896 spłonął. W tym samym roku został odbudowany w pierwotnym kształcie. Do roku 1900 powstała najbardziej okazała część wschodnia w stylu neogotyckim, a w latach 1912-1914 dobudowano, skrzydło zachodnie w stylu neorenesansowym. Park jest częścią parku krajobrazowego z cennym drzewostanem i rzadkimi skupiskami rododendronów. W roku 1911 oraz 1912 gościem podczas urządzanych polowań przez Franza hr. Tiele-Wiencklera był cesarz Wilhelm II. Rodzina Tiele Winckler opuściła zamek wiosną 1945. Podczas II wojny światowej zamek uniknął zniszczeń. Od roku 1945 w zamku kwaterowały oddziały armii sowieckiej. Z tego okresu pochodzą największe zniszczenia rezydencji; dewastacji uległa większa część wyposażenia zamkowego.
W obiekcie odbywa się doroczne Święto kwitnącej azalii – w maju i czerwcu jest tu popularyzowana muzyka kompozytorów polskich i niemieckich, w czasie święta galeria prezentuje wystawy plastyczne, odbywają się tu również plenery malarskie.
W ogrodzie pałacowym odkryto na początku XX wieku fragmenty piwnic, które H. Barthel w 1929 roku zidentyfikował z zamkiem templariuszy, miał on łączyć się podziemiami z zamkiem w Chrzelicach. Po drugiej wojnie światowej podczas prac budowlanych natknięto się na ślady średniowiecznej palisady.
Zamek posiada 365 pomieszczeń i 99 wież i wieżyczek. Powierzchnia wynosi 7 tys. m², a kubatura – 65 tys. m³.

922. Polska

od: Paweł
Królewski Zamek Będziński to średniowieczna warownia obronna wzniesiona przez Kazimierza Wielkiego w systemie tzw. Orlich Gniazd w Małopolsce, 4.5 km od granicy ze Śląskiem, na wzgórzu nad Czarną Przemszą; wielokrotnie niszczona, odbudowana w 1956 r.
Historia fortyfikacji w Będzinie sięga IX wieku. Już wtedy na Górze Zamkowej wzniesiono gród, prawdopodobnie należący do plemienia Wiślan lub jego zachodniego odłamu. Gród był kilkakrotnie rozbudowywany: m.in. w miejsce pierwotnej palisady wzniesiono istniejący do dziś zewnętrzny wał podgrodzia, a wewnętrzny wał podgrodzia zniwelowano celem założenia cmentarza wczesnochrześcijańskiego (XII wiek). Osadnictwo podgrodowe rozwijało się na południowym stoku wzgórza (obecne podejście pod zamek i teren parafii Św. Trójcy). Wbrew rozpowszechnionym opiniom Tatarzy nie zdobyli grodu – ślady spalenizny odkryte w wale grodu w świetle najnowszych badań archeologicznych (m.in. metodą dendrochronologii) pochodzą z lat wcześniejszych.
W 2 połowie XIII wieku, prawdopodobnie za panowania Bolesława Wstydliwego, w obrębie grodu wzniesiono kamienny stołp – wieżę, istniejącą do dziś. Do niej Kazimierz Wielki w latach 40. XIV stulecia dobudował zamek, który składał się początkowo z zamku górnego (ta część – po przebudowach – istnieje do dziś) otoczonego dwoma pierścieniami murów, oraz dolnego, z bramą wjazdową od strony północnej (do dziś zachowane dolne partie murów). W roku 1349 wymieniony jest pierwszy burgrabia będziński Wiernko (Vernco), co wskazuje jednoznacznie, że w tym czasie zamek musiał już stać. Także przywilej lokacyjny (1358) zawiera słowa, że miasto lokowane jest "pod zamkiem naszym". Budowa zamku związana była ściśle z utratą Śląska i jego przejściem pod panowanie czeskie (1348) – granica między Koroną Polską a Czeską przebiegała wówczas po linii Czarnej Przemszy, a więc u samego podnóża zamku.

921. Polska

od: Klaudia
Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie – teatr w Krakowie, otwarty 21 października 1893.
Budynek teatru wzniesiono w latach 1891-93. Jest on utrzymany w stylu eklektycznym z przewagą neobaroku (częstym w tym okresie w państwie habsburskim). Tę nową scenę narodową w Krakowie dla zespołu występującego przy ul. Jagiellońskiej zaprojektował Jan Zawiejski. Teatr powstał na miejscu wyburzonego w 1892 kościoła Ducha Świętego. Był to pierwszy budynek w Krakowie, który posiadał oświetlenie elektryczne. Początkowo nosił nazwę "Teatr Miejski", dopiero w 1909 otrzymał imię Juliusza Słowackiego.
Pomysłodawcą budowy teatru był Walery Rzewuski, który stosowny wniosek przedstawił krakowskiej Radzie Miejskiej 5 września 1872 r. Nowy wniosek w tej sprawie zgłosił 7 października 1877 r. Rada Miejska w 17 czerwca 1886 r. przeprowadziła debatę na temat lokalizacji i budowy nowego teatru. 1 sierpnia 1888 r. rozpisano międzynarodowy konkurs na projekt architektoniczny gmachu teatru. W styczniu 1890 r. przyjęto do realizacji projekt 36-letniego Jana Zawiejskiego, z którym zawarto umowę 18 marca 1891 r. Kamień węgielny położono 2 czerwca 1891 r. Okolicznościowe dokumenty pod kamieniem złożyły Helena Modrzejewska i Antonina Hoffmann. Ogólny koszt budowy teatru wyniósł 767 tys. zł reńskich.

920. Polska

od: Justyna

Karkonosze (łac. Askiburgion, pol. n. tradyc. do 1946 Góry Olbrzymie, czes. Krkonoše, czes. gwar. góral. Kerkonoše, śl. Gůry Uolbrzimje, śl.-niem. Riesageberge, niem. Riesengebirge, ang. Giant Mountains) to najwyższe pasmo górskie Sudetów i zarazem Czech rozciągające się na przestrzeni ok. 70 km (od Przełęczy Szklarskiej na zachodzie do Przełęczy Lubawskiej na wschodzie). Szerokość pasma waha się od 8 do 20 km. Karkonosze zajmują powierzchnię ok. 650 km², z czego do Polski należy 185 km² czyli ponad 28%. Głównym grzbietem gór przebiega granica polsko-czeska. Najwyższym szczytem jest Śnieżka (1602 m n.p.m.).
Karkonosze należą do Światowej Sieci Rezerwatów Biosfery UNESCO.
Karkonosze położone są w Sudetach Zachodnich, stanowiąc ich centralną część. Od północy graniczą z Kotliną Jeleniogórską, od północnego wschodu poprzez Przeł. Kowarską z Rudawami Janowickimi, od wschodu ze wzgórzami Bramy Lubawskiej (Kotliną Kamiennogórską), od południowego wschodu poprzez Przełęcz Lubawską z Górami Kruczymi, od południa z Podgórzem Karkonoskim i od zachodu poprzez Przeł. Szklarską z Górami Izerskimi.

919. Polska

od: Klaudia

Rynek, zwany też "kielecką starówką" znajduje się w ścisłym centrum Kielc, a jego istnienie datuje się od drugiej połowy XII wieku. W połowie XIV wieku, kiedy nastąpiła lokacja Kielc na prawie magdeburskim, ówczesny plac otrzymał nazwę Rynek. W ciągu wieków od powstania rynek służył za miejskie centrum handlowe i miejsce lokalnych targów, które odbywały się tutaj aż do roku 1935.
W czasach PRL-u Rynek nosił miano Placu Partyzantów.
Znajdująca się tutaj malownicza zabudowa pochodzi głównie z XIX i XX stulecia. Całą zachodnią pierzeję Rynku stanowi ratusz – Urząd Miasta Kielce. Jest to budynek o trzech kondygnacjach i czterospadowym dachu, posiadający arkadowe podcienie skrywające wejście do środka.
Tuż obok ratusza, na rogu z ulicą Małą w południowej pierzei stoi kamienica z 1767 roku, której budowniczym był Maciej Gilba – kucharz biskupa krakowskiego Kajetana Sołtyka. Jest to jednopiętrowy budynek z podpiwniczeniem oraz podcieniami mieszczący obecnie kawiarnię. Na fasadzie budynku umieszczony jest orzeł będący herbem Sołtyków. Na lewo od Sołtyków znajduje się jedna z najbardziej okazałych kieleckich kamienic powstała w XIX wieku charakteryzująca się neobarokowym wystrojem frontowej elewacji i stiukowymi dekoracjami we wnętrzach. Obecnie mieści się w niej siedziba Gazety Wyborczej.

918. Polska

od: Marcin

Zamek w Rabsztynie to zamek rycerski obecnie w stanie ruiny w miejscowości Rabsztyn, na Szlaku Orlich Gniazd, pieszym i rowerowym. U podnóża góry, na której wznosi się średniowieczny zamek, znajdują się fragmenty renesansowego pałacu zbudowanego w XVII wieku jako zamek dolny.
Pierwotny zamek, o którym wzmianki pochodzą z XIII w., był drewniany. Murowany wybudowany został za Kazimierza Wielkiego, po którego śmierci przeszedł w ręce prywatne w ramach spłaty długów.
Pod koniec XIV w. z nadania króla Władysława Jagiełły zamek stał się własnością Spytka Melsztyńskiego herbu Leliwa. W 1439 r. syn Spytka, o tym samym imieniu, zawiązał konfederację polskich husytów przeciw biskupowi krakowskiemu Zbigniewowi Oleśnickiemu. Po napadzie na obradującą w Nowym Korczynie radę królewską został pokonany w bitwie pod Grotnikami, gdzie sam poległ. Jego majątek wraz z zamkiem został skonfiskowany w 1441 r. na rzecz skarbu królewskiego, a następnie jako wiano Jadwigi z Książa przeszedł w ręce Andrzeja Tęczyńskiego z rodu Toporczyków. W 1442 r. na polecenie króla Andrzej Tęczyński miał wzmocnić twierdzę. Na początku XVI w. zamek znalazł się w rękach Bonerów, którzy przez trzy pokolenia sprawowali urząd starostów rabsztyńskich. W 1573 r. Seweryn Boner gościł na zamku króla Henryka Walezego.

917. Polska

od: Marcin
Beskidy (cz., słow. Beskydy, ukr. Бескиди, ang. Beskids, niem. Beskiden) to grupa pasm górskich w Karpatach Zewnętrznych rozciągająca się od rzeki Beczwy na zachodzie (Czechy) po rzekę Czeremosz (Ukraina) na wschodzie. Szerokość pasma Beskidów wynosi ok. 50–70 km, a ich długość ok. 600 km.
Granice Beskidów są określone w tradycji polskiej następująco: od północy sąsiadują z Pogórzem Karpackim, na południu np. z Pieninami, Obniżeniem Orawsko-Podhalańskim, najdalej na zachód wysuniętym pasmem jest Beskid Śląsko-Morawski, najdalej na wschód znajdują się Beskidy Połonińskie, przy czym warto zwrócić uwagę, że w wielu innych krajach granice te mogą być określane inaczej i często spotyka się wschodnią granicę Beskidów na Przełęczy Użockiej, pomiędzy Bieszczadami Zachodnimi (polskimi), a Bieszczadami Wschodnimi (ukraińskimi)
Nieco inaczej granice i podział Beskidów są definiowane w innych krajach, np. na Słowacji.

Gustaw Morcinek powiedział o Beskidach:
Ktoś powiedział, że Tatry to gotyk, Beskidy zaś – barok. Ów barok widzimy nie tylko w kształcie Beskidów, lecz spotkać go można na całej tej ziemi. Skądkolwiek na nią spojrzeć, płynie w miękkich – falistych – łagodnych liniach, i płynie, zdawałoby się na skraj świata...

916. Polska

od: Ania
Kalwaria Zebrzydowska to miasto w południowej Polsce, w województwie małopolskim, w powiecie wadowickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Kalwaria Zebrzydowska, założone w pierwszej poł. XVII w. przez wojewodę krakowskiego Mikołaja Zebrzydowskiego.
Kalwaria Zebrzydowska jest ośrodkiem ruchu pielgrzymkowego do sanktuarium pasyjno-maryjnego oo. bernardynów, które w 1999 r. (manierystyczny zespół architektoniczny i krajobrazowy oraz park pielgrzymkowy z XVII wieku) zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO jako jedyna kalwaria na świecie i Europie.
Kalwaria Zebrzydowska jest ośrodkiem ruchu pielgrzymkowego do położonego na szlaku papieskim, sanktuarium pasyjno-maryjnego oo. bernardynów, w skład którego wchodzi położony między górami Żar i Lanckorona Klasztor i Bazylika Matki Boskiej Anielskiej wzniesiona w stylu manieryzmu niderlandzkiego, następnie rozbudowana w stylu barokowym, przechodzącą rokoko. W jednej z bocznych kaplic umieszczony jest cudowny wizerunek Matki Bożej Kalwaryjskiej oraz 42 kaplice i kościoły – Dróżki Pana Jezusa (28 stacji), Dróżki Matki Boskiej (24 stacje).
Turyści mogą oglądać wkomponowane w otoczenie kościółki, kapliczki i figury. Przejście każdego ze szlaków zajmuje ok. trzy godziny. Najcenniejszym zabytkiem sakralnym w Kalwarii jest wizerunek Matki Bożej Kalwaryjskiej w kaplicy Zebrzydowskich.
Kalwaryjską specyfiką są odgrywane w okresie Wielkiego Tygodnia niezwykle barwne misteria pasyjne oraz w sierpniowy odpust Zaśnięcia i Wniebowzięcia NMP Kalwaryjskie uroczystości, należące do najbardziej okazałych w Polsce.

915. Polska

od: Paweł
Dynów (dawniej Denow) to miasto i gmina miejska w województwie podkarpackim, w powiecie rzeszowskim, nad Sanem, Pogórze Dynowskie. Przed 1945 rokiem Dynów należał do województwa lwowskiego, po zakończeniu II wojny światowej miasto weszło w skład nowo utworzonego województwa rzeszowskiego.
W okresie panowania króla Kazimierza Wielkiego dobra Rzeszowskie wraz z Dynowem nadane zostały rycerzowi Janowi Pakosław de Strożyszcz. W posagu Dynów i Rzeszów i inne dobra otrzymał Kmita Sobieński poślubiając córkę Augustyna z Rzeszowa.
Do najważniejszych zabytków miasta należy kościół parafialny pod wezwaniem św. Wawrzyńca, który można zobaczyć na zdjęciu, dworki z okresu XVIII-XIX wieku, stary i nowy cmentarz żydowski oraz pozostałości murów miejskich z XVII wieku.

914. Polska

od: Paweł
Zamek królewski w Sandomierzu to budowla wzniesiona na skarpie wiślanej w Sandomierzu przez Kazimierza Wielkiego, rozbudowana w XVI wieku.
XIV-wieczny zamek został zbudowany na miejscu grodu warownego istniejącego już w X-XI wieku. W latach 1146-1166 był siedzibą syna Bolesława Krzywoustego – księcia Henryka Sandomierskiego. Nie wiadomo jednak jak wyglądała warownia przez niego wybudowana.
Gotycki zamek wzniesiony przez Kazimierza Wielkiego pozostawił swój ślad w fundamentach ośmiobocznej południowej wieży narożnej, która jest najstarszą częścią zabytku. Została wzniesiona za panowania Kazimierza Jagiellończyka w XV wieku i stanowiła integralną część z tzw. Wielkim Domem – siedzibą księcia.
Na pierwszym planie wieża południowa
Za czasów Zygmunta Starego, a następnie Zygmunta Augusta, zamek został rozbudowany. Z tej budowli przetrwała część łącząca dwie narożne wieże. Nad wejściem od wschodniej strony zachowała się tablica elekcyjna Zygmunta Starego, data 1520 i kartusz z orłem zygmuntowskim. Elewacja tego fragmentu wykonana była ze specjalnie wypalanej cegły zendrówki, układanej w romby. Budowniczym nadzorującym był mistrz Benedykt, zwany Sandomierskim (Sandomierzaninem), będący na usługach dworu królewskiego. Jego dziełem były, m.in. dwukondygnacyjne arkadowe krużganki wokół zamkniętego dziedzińca. Wnętrza z czasów królewskich nie zachowały się. Uległy przeróbce lub zniszczeniu.

913. Polska

od: Martina
Obszar Kazimierza pierwotnie stanowił podmokłą rzeczną wyspę, położoną pomiędzy Wisłą a jej nieistniejącą dziś odnogą, zwaną Starą Wisłą. Przez wyspę tę przebiegał szlak handlowy wiodący z pobliskiego Krakowa na południe. W czasach wczesnego średniowiecza istniały tu liczne osady, korzystające z bliskości królewskiej stolicy. Najstarsza z osad ukształtowała się wokół romańskiej rotundy na Skałce, wapiennym wzgórzu położonym nad Wisłą, gdzie później powstał kościół św. Michała. W miejscu tym według Wincentego Kadłubka w roku 1079 męczeńską śmiercią zginął biskup krakowski św. Stanisław.
W południowej części przyszłego Kazimierza znajdowała się niewielka osada skupiona wokół istniejącego do roku 1787 kościoła św. Jakuba. Na wschodzie, w okolicach dzisiejszej ulicy Szerokiej, istniała od XII wieku wieś Bawół, skupiona wokół kościoła św. Wawrzyńca, który również nie przetrwał do czasów dzisiejszych – rozebrano go pod koniec XVIII wieku.

912. Polska

od: Martina

Co się działo w Warszawie w 1962 roku?
15 lutego Sejm uchwalił ustawę o obywatelstwie. Zakaz posiadania podwójnego obywatelstwa odbiera obywatelstwo polskie emigrantom.
1 kwietnia oficjalnie rozpoczął nadawanie Program III Polskiego Radia.
6 czerwca otwarto pierwszy w kraju Supersam.
20 lipca sprinterka Teresa Ciepły ustanowiła rekord Polski w biegu na 100 m wynikiem 11,5 s.
15 listopada oddano do użytku odbudowaną po wojnie zachodnią Halę Mirowską.
1 grudnia Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, w związku z budową trasy W-Z i poszerzaniem ulicy Leszno (w tym czasie Al. gen. K. Świerczewskiego), w nocy z 30 listopada na 1 grudnia został przesunięty o 21 metrów do tyłu.

911. Polska

od: Katarzyna

Wraz z trzecim rozbiorem (1795) Wawel znalazł się pod zaborem austriackim. Wojsko austriackie przekształciło wzgórze na koszary, co pociągnęło za sobą liczne zniszczenia i przebudowy: obmurowano krużganki i zmieniono wnętrza zamku, rozebrano część budynków (m.in. kościoły św. Jerzego i św. Michała). Po upadku powstania krakowskiego i zlikwidowaniu Rzeczypospolitej Krakowskiej na Wawelu wzniesiono trzy ogromne gmachy szpitala wojskowego. W II połowie XIX wieku Austriacy przebudowali mury obronne w taki sposób, aby stały się częścią Twierdzy Kraków (powstały m.in. dwie kaponiery). Równocześnie trwały próby odzyskania wzgórza przez Polaków. Gdy pojawił się projekt, aby cały Wawel wraz z katedrą zamknąć dla ludności cywilnej, a kapitułę przenieść do kościoła Św. Piotra, prezydent miasta Mikołaj Zyblikiewicz zaproponował przekazanie wawelskiego zamku na rezydencję cesarską dla Franciszka Józefa I. Powoływano się przy tym na rodzinne związki Habsburgów z polskimi rodami monarszymi. W dn. 3 września 1880 r. deputacja obywateli Galicji pod przewodnictwem marszałka krajowego hr. Ludwika Wodzickiego złożyła w tej sprawie petycję na ręce cesarza, która została przyjęta pozytywnie. Wojskowe władze austriackie zażądały jednak za opuszczenie wawelskiego wzgórza rekompensaty w wys. 750.000 guldenów na budowę nowego szpitala wojskowego oraz także 750.000 guldenów na budowę nowych koszar. Po sześciu latach rokowań ostatecznie ustalono, że społeczeństwo polskie ma zapłacić już w nowej walucie 2.714.606 koron i 89 halerzy. Rozpoczęła się akcja gromadzenia funduszy. Kasa Oszczędności Miasta Krakowa przekazała 800.000 koron, a a Sejm Krajowy Galicji zadeklarował 100.000 koron rocznie na odbudowę Wawelu. Cesarz Franciszek Józef przeznaczył z prywatnej szkatuły także 100.000 koron rocznie na restaurację zabytków wawelskich. Aleksandra Ulanowska zorganizowała wielką kwestę publiczną. Dzięki tym działaniom i licznym datkom od osób prywatnych, instytucji oraz stowarzyszeń, udało się zgromadzić potrzebną kwotę.

910. Polska

od: Dorota

Centrum to potoczna nazwa najbardziej śródmiejskiej części miasta: okolic Pałacu Kultury i Nauki oraz Dworca Centralnego. Obszar Centrum ulokowany jest w Śródmieściu Północnym, Śródmieściu Południowym częściowo na Mirowie i ochockich Filtrach.
Znajdują sią tam nowoczesne wysokościowce (Rondo 1, Warsaw Financial Centre, Intercontinental, kompleks Złote tarasy), PRL-owskie bloki takie jak Osiedle Za Żelazną Bramą, Dworzec Warszawa Centralna, Pałac Kultury i Nauki oraz Park Świętokrzyski. Obszar ma charakter mieszkaniowy i biznesowy, znajduje się tam wiele biur, sklepów i punktów usługowych. We wschodniej części znajduje sie tzw. Ściana Wschodnia, w której skład wchodzą powojenne wysokościowce i Domy Towarowe Centrum (Wars, Junior i Sawa). Przedwojenna zabudowa została zniszczona podczas drugiej wojny światowej, zachowały się nieliczne ocalałe fragmenty, dużą cześć ocalałych zabudowań rozebrano, aby zrobić miejsce dla Pałacu Kultury. Przy skrzyżowaniu Alej Jerozolimskich z Marszałkowską znajduje sie stacja metra Centrum.

909. Polska

od: Karina

Pałac Czartoryskich w Puławach to pałac w Puławach, którego początki sięgają II połowy XVII wieku i związane są z dziejami rodów magnackich: Lubomirskich, Sieniawskich i przede wszystkim Czartoryskich.
Pierwszy zamek obronny, a raczej barokowy pałac o charakterze półobronnym wzniósł w Puławach w latach 1671-1679 marszałek wielki koronny Stanisław Herakliusz Lubomirski. Pałac zaprojektował holenderski architekt Tylman z Gameren. Budowla miała kształt prostokąta z czterema alkierzami w narożach, przygotowana była do pełnienia funkcji obronnych. Z tej konstrukcji zachowała się, w stanie zbliżonym do pierwotnego, siedemnastowieczna barokowa sień wejściowa z zachowaną oryginalną kolumnadą oraz formą i wystrojem sklepienia. Powstał wówczas także pierwszy ogród, o którym wiadomo, że poniżej skarpy znajdowały się alejki i regularne partery dywanowe. W 1706, kiedy Puławy stały się własnością rodu Sieniawskich, wojska szwedzkie podczas wojny północnej zniszczyły pałac i jego otoczenie.

908. Polska

od: Paweł
Zamek w Ojcowie to położony na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego, w centrum Ojcowa, był zamkiem warownym wzniesionym przez Kazimierza Wielkiego w II połowie XIV wieku. Obecnie zachowały się jedynie jego ruiny.
Tradycja głosi, że nazwa warowni, w swej pierwotnej formie brzmiąca Ociec, została nadana przez samego króla, na pamiątkę walki o tron krakowski jego ojca, Władysława Łokietka, który w okolicznych jaskiniach znajdował schronienie.
Zamek został zastawiony za czasów Władysława Jagiełły, co miało związek z wydzieleniem starostwa ojcowskiego, dzierżawionego kolejno przez Szafrańców z Pieskowej Skały, Bonerów, Myszkowskich.
W I poł. XVII wieku, zaniedbany i podupadły, zwłaszcza po potopie szwedzkim, kiedy był użytkowany przez Szwedów jako magazyn żywności i broni, przeszedł w ręce Korycińskich, którzy przystąpili do jego restauracji i rozbudowy.

907. Polska

Dębno (niem. Neudamm, w czasach PRL używano również nazwy Dębno Lubuskie) to miasto w województwie zachodniopomorskim, w powiecie myśliborskim. Siedziba miejsko-wiejskiej gminy Dębno. Położone są nad rzeką Kosą i jeziorem Lipowo, na wysokości 40 m n.p.m.
Pierwotnie była to wieś o rodowodzie słowiańskim, należąca od 1232 r. do templariuszy (od połowy XIII w. w granicach Nowej Marchii) i następnie od 1318 r. do komturii joannitów w Chwarszczanach. Od 1540 r., po przejęciu tychże posiadłości przez margrabiego Jana z Kostrzyna, Dębno stało się lokalnym centrum gospodarczym; w 1552 r. wybudowano młyn papierniczy, w 1568 r. powstała oficyna drukarska. Miejscowość otoczona była wałami i fosą (bez murów obronnych) i prawdopodobnie w 1570 r. otrzymała częściowe prawa miejskie. Podupadło w okresie wojny trzydziestoletniej (1618-48), w 1716 r. zniszczone zostało przez pożar; w trakcie odbudowy powstało nowe Dębno - Neudamm, które w 1730 r. otrzymało pełne prawa miejskie. Od połowy XVI w. rozwijało się sukiennictwo i drukarstwo. W XIX w. nastąpił szybki rozwój miasta pod względem gospodarczym (przemysł tekstylny, kapeluszniczy i metalowy, drukarnie) oraz infrastruktury komunalnej. Po II wojnie światowej znalazło się w granicach Polski i stanowiło ośrodek usługowy oraz zakładów przemysłu przetwórstwa spożywczego, drzewnego, odzieżowego i metalowego, z których w wyniku zmianach ustrojowych po 1990 r. wiele uległo likwidacji.

906. Polska

od: Marcin
2 lutego 2007 Pałac Kultury i Nauki został wpisany do rejestru zabytków decyzją p. o. Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Warszawie Macieja Czeredysa. Decyzja ta wywołała sprzeciw grupy 70 osób ze świata kultury, nauki i mediów, które 30 marca 2007 wystosowały do Prezydenta RP protest: "List do prezydenta w sprawie Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie" prośbą o interwencję i spowodowanie cofnięcia decyzji mazowieckiego konserwatora zabytków o uznaniu Pałacu Kultury i Nauki (PKiN) w Warszawie za zabytek. List podpisali m.in. Erazm Ciołek, Krzysztof Kąkolewski, Michał Kulenty, Emil Morgiewicz, Barbara Niemiec, Maciej Pawlicki, Jan Pietrzak, Jan Pospieszalski i ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski. Zdaniem autorów protestu konserwator nie miał prawa podjąć takiej decyzji gdyż, jak napisali: "PKiN nie jest bowiem tylko "zabytkiem". Jest symbolem zniewolenia Polski przez sowieckie imperium, jest znakiem upokorzenia narodu polskiego i wyrazem pogardy dla – de facto – okupowanego w latach PRL "prywislianskogo kraja".

905. Polska

od: Joanna
Dolina Białej Wody (słow. Bielovodská dolina, Podúplazská dolina, niem. Poduplaskital, Alpengrund, węg. Poduplaszki-völgy) to prawe odgałęzienie Doliny Białki. Położona jest na terytorium Słowacji, po północnej stronie Tatr Wysokich.
Jest to największa ze słowackich dolin tatrzańskich po tej stronie Tatr (jej długość wynosi ponad 10 km). Jej stoki są zalesione i tylko górna część doliny jest skalista. Jej dnem płynie Biała Woda (Biela voda), która po połączeniu się z Rybim Potokiem tworzy rzeczkę Białkę.
Słowacka nazwa Biela voda obejmuje Białkę razem ze źródłową Białą Wodą. Słowacy traktują je jako jeden ciek, którego dopływem jest Rybi Potok. Podobnie rzecz ma się z dolinami: Dolina Białki i Dolina Białej Wody obejmowane są wspólnym mianem Bielovodská dolina.
Dolina wyrzeźbiona została w granicie, jedynie część masywu Szerokiej Jaworzyńskiej zbudowana jest ze skał osadowych. Posiada klasyczny kształt żłobu lodowcowego i w górnej części kilka typowych dla lodowcowej rzeźby dolin wiszących z kotłami lodowcowymi. Do Doliny Białej Wody dolinki te opadają wysokimi ścianami stawiarskimi z wodospadami. Na dnie doliny jest kilka polan: Polana Biała Woda, Polana pod Upłazki, Polanka pod Aniołami i Polana pod Wysoką. Na niedostępnych ścianach skalnych uchowały się cenne gatunki roślin, a w bocznych zamkniętych dla turystów dolinkach są jedne z największych w Tatrach mateczniki niedźwiedzi.

904. Polska

od: Anna
Pośród festiwali teatralnych w Toruniu najbardziej znany w kraju jest Międzynarodowy Festiwal Teatralny "Kontakt", odbywający się od 1991. Teatr studencki reprezentują Akademickie Spotkania Teatralne Klamra, alternatywny – Ogólnopolski Festiwal Teatralny Pobocza Teatru, uliczny – Letnie Spotkania Teatrów Ulicznych, Międzynarodowe Spotkania Kapel Ludowych i Festiwal Folkloru Miejskiego. Teatr dziecięcy to Międzynarodowe Toruńskie Spotkania Teatrów Lalek.
Kino i film reprezentują Międzynarodowy Festiwal Lato Filmów (2006 r.i 2007 r. i Tofifest.
Z imprez i festiwali muzyki klasycznej działa Festiwal Muzyczny Toruń-Muzyka i Architektura i Międzynarodowy Festiwal Haendlowski. Festiwal Muzyki i Sztuki Krajów Bałtyckich Probaltica odbywa się poza Toruniem, także w Warszawie i Grudziądzu, podobnie Europejskie Spotkania Artystyczne – oprócz Torunia w Przysieku i Zamku Bierzgłowskim. Świętojański Festiwal Muzyki Organowej trwa przez cał dwa letnie miesiące. Z festiwali muzyki współczesnej w Toruniu zorganizowano Jazz Od Nowa Festival, Toruń Blues Meeting, CoCArt Music Festival - organizowany przez Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu, Afryka Reggae Festival i Toruń-Bydgoszcz Harmonica Bridge. Największy rozgłos posiada Międzynarodowy Festiwal Muzyki Chrześcijańskiej Song Of Songs.
Z imprez naukowych jest tu najstarszy w regionie Toruński Festiwal Nauki i Sztuki oraz impreza uniwersytecka Promocja Edukacyjna, ukazująca ofertę szkół wyższych z całej Polski, a w listopadzie – Toruński Festiwal Książki. Sztuki plastyczne to jedna z największych światowych imprez graficznych, odbywająca się w kilku miastach – Międzynarodowe Triennale Grafiki Kolor w grafice, Ogólnopolski Konkurs Wydawnictw Reklamowych IDEA, najstarszy regionalny Konkurs ZPAP Dzieło Roku, a także unikalny w skali europejskiej Międzynarodowy Konkurs Twórczości Plastycznej Dzieci i Młodzieży.
Imprezy masowe i popularne to Otwarte Mikrolotowe Mistrzostwa Polski – Festiwal Wiatru, coroczna odsłona Piernikowej Alei Gwiazd, Święto Muzyki, Dni Torunia i Święto Piernika. Od dwóch lat odbywa się także Festiwal Anielskie Spotkania, festiwal wolontariuszy pod hasłem "Toruń miastem aniołów".

903. Polska

od: Martina
Poznań był jednym z ośrodków stołecznych i religijnych państwa Piastów w X i XI wieku, w przeszłości pełnił funkcję siedziby władców Polski. Jest jedynym z najstarszych lokowanych miast w Polsce - nadanie praw miejskich w 1253 r. W poznańskiej katedrze pochowani są pierwsi władcy Polski – Mieszko I oraz Bolesław I Chrobry. Na wyspie Ostrów Tumski mieści się siedziba kurii archidiecezji poznańskiej. W 2008 r. Poznań – historyczny zespół miasta uznano za pomnik historii.
Poznań to ośrodek akademicki, naukowy i kulturalny. W 26 szkołach wyższych studiuje łącznie 133,6 tys. osób. W mieście działają: opera, filharmonia, balet, teatry, kina, muzea, galerie sztuki, orkiestry i zespoły folklorystyczne.
Miasto jest ośrodkiem przemysłu, handlu, logistyki i turystyki. Funkcjonują tu Międzynarodowe Targi Poznańskie – największe i najstarsze centrum wystawiennicze w Polsce.
W przeprowadzanym od 2009 roku przez redakcję tygodnika "Przekrój" rankingu najlepszych miast do życia w Polsce - Poznań zajmuje czołowe miejsca (1-3 pozycja).

902. Polska

Wyżyna Krakowsko-Częstochowska nazywana również Jurą Krakowską i Jurą Polską – makroregion geograficzny położony w południowej Polsce. Stanowi wschodnią część Wyżyny Śląsko-Krakowskiej. Tworzy pas długości ok. 80 km, pomiędzy Krakowem a Częstochową. W pasie tym wzgórza wznoszą się na wysokość 300-515 m n.p.m.
Dzięki korzystnej rzeźbie terenu obszar Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej był dobrym miejscem do budowy warowni obronnych. Wybudowano tu wiele zamków, które tworzą tzw. "Szlak Orlich Gniazd". Jest tu dużo obiektów do zwiedzania.
Znajdują się tu tereny wspinaczki skałkowej czy trasy dla quadów.
Ze względu na piękno krajobrazu Wyżyna należy do najatrakcyjniejszych regionów turystycznych w Polsce. Jura jest stolicą wspinaczkową Polski. Znajduje się tu wiele ścianek oficjalnie do tego przeznaczonych, oznaczonych w skali od II do 6.8 co do stopnia trudności. Dla plażowiczów też coś się znajdzie. Jest tutaj Jezioro Porajskie. Ostatnio zbudowano wyciągi narciarskie.

901. Polska

od: Sebastian
Zamek Chojnik (niem. Kynast, pol. 1945–1948 Chojnasty) to zamek usytuowany nieopodal Jeleniej Góry-Sobieszowa, na szczycie góry Chojnik w Karkonoszach. Góra ta wznosi się na wysokość 627 metrów n.p.m., a od jej południowo-wschodniej strony znajduje się 150-metrowe urwisko opadające do tzw. Piekielnej Doliny. Warownia znajduje się na terenie rezerwatu przyrody, który jest eksklawą Karkonoskiego Parku Narodowego.
Zamek murowany został wzniesiony latach 50. XIV wieku. Pierwsza pisemna wzmianka o zamku pochodzi z 1364 r. 9 września 1399 roku starosta księstwa świdnicko-jaworskiego Benesz z Choustnik za zgodą króla Czech Wacława IV zastawił zamek Gotsche II Schofowi zastrzegając prawo wykupu zastawu. 16 maja 1400 Gotsche II zapłacił sumę zastawną. Prawo do czerpania dochodów z zamku miał także starosta królewski. 8 października 1418 król czeski nadał synom Gotsche II dobra ojcowskie. Dokument potwierdził starosta Heinze von Laasan 5 maja 1419 roku. Od tego momentu zamek był własnością rodziny Schaffgotschów.

900. Polska

od: Anna
Najwięcej obiektów zabytkowych w Zamościu skupia się na Starym Mieście. Główne cechy, wyróżniające zamojskie Stare Miasto, to: zachowany od czasu powstania układ urbanistyczny, regularny Rynek Wielki o wymiarach 100 x 100 metrów z ratuszem i tzw. kamienicami ormiańskimi, a także fragmenty umocnień obronnych wraz z pochodzącymi z okresu zaboru rosyjskiego nadszańcami.
Pierwszy "Pan na Zamościu", Jan Zamoyski, zlecił zaprojektowanie miasta architektowi Bernardo Morando, który nawiązał do koncepcji antropomorficznych. Głową miał być pałac Zamoyskich, kręgosłupem ulica Grodzka, przecinająca Rynek Wielki ze wschodu na zachód w kierunku pałacu, a ramiona to ulice poprzeczne, z głównymi jakie stanowią położone na jednej linii ul. Solna (na północ od Rynku Wielkiego) oraz ul. B. Moranda (na południe od Rynku). Przy tych ulicach wyznaczono także inne rynki: Rynek Solny i Rynek Wodny, uchodzące jako organy wewnętrzne miasta. Bastiony to z kolei ręce i nogi służące do obrony.
Układ ten przetrwał do dzisiaj w stanie praktycznie nie zmienionym. To on stanowi główną atrakcję dla odwiedzających licznie Zamość urbanistów i architektów, jest dowodem jak starano się zrealizować koncepcję miasta idealnego.